Wyniki egzaminu

Nowy egzamin

Informacje o egzaminie:

Zawód: Technik analityk
Kwalifikacja: CHM.03 - Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
Data rozpoczęcia: 28 maja 2025 21:54
Data zakończenia: 28 maja 2025 22:10

Egzamin zdany!

Wynik: 33/40 punktów (82,5%)

Wymagane minimum: 20 punktów (50%)

Pochwal się swoim wynikiem!

Facebook

X.com

Szczegółowe wyniki:

Pytanie 1

Najskuteczniejszą techniką separacji ketonu oraz kwasu karboksylowego obecnych w roztworze benzenowym jest

A. zatężenie i krystalizacja

B. destylacja z parą wodną

C. ekstrakcja chloroformem

D. ekstrakcja roztworem zasady

Ekstrakcja roztworem zasady to najskuteczniejsza metoda rozdziału ketonu i kwasu karboksylowego w benzenie ze względu na różnice w ich właściwościach chemicznych. Kwas karboksylowy, dzięki swojej grupie karboksylowej (-COOH), jest substancją, która może ulegać dysocjacji w roztworze zasadowym, co prowadzi do powstania jonów karboksylanowych. Te jony są rozpuszczalne w wodzie, co ułatwia ich separację od ketonu, który z reguły nie reaguje z zasadami i pozostaje w fazie organicznej. Praktycznym przykładem zastosowania tej metody jest rozdzielanie kwasu octowego od acetonu w laboratorium chemicznym. Zastosowanie odpowiednich zasad, takich jak NaOH, pozwala na efektywne wydzielenie kwasu w postaci rozpuszczalnej w wodzie, co umożliwia dalsze oczyszczanie i analizy. Dobrymi praktykami w tej metodzie są również kontrola pH oraz monitorowanie temperatury, co zapewnia optymalne warunki dla rozdziału substancji. Takie podejście odpowiada standardom analitycznym w chemii organicznej, gdzie czystość substancji oraz ich skuteczna separacja mają kluczowe znaczenie.

Pytanie 2

Proces nitrowania najczęściej realizuje się, stosując organiczny substrat

A. mieszaniną kwasów azotowego(V) oraz solnego

B. rozcieńczonym kwasem azotowym(V)

C. mieszaniną kwasów azotowego(V) oraz siarkowego(VI)

D. stężonym kwasem azotowym(V)

Reakcji nitrowania nie można przeprowadzać skutecznie przy użyciu wyłącznie rozcieńczonego kwasu azotowego(V), ponieważ w takim przypadku reakcja nie zachodzi z odpowiednią wydajnością. Rozcieńczony kwas azotowy ma zbyt niską stężenie, co powoduje, że nie jest w stanie dostarczyć wystarczającej ilości grup nitrowych do substratu organicznego. Z tego powodu stężony kwas azotowy jest znacznie bardziej efektywny, ale sam w sobie także nie jest wystarczający dla optymalizacji procesu, jak pokazuje praktyka. Mieszanina kwasów azotowego i siarkowego, a nie samodzielny kwas azotowy, jest standardem w chemii organicznej. Ponadto, stosowanie stężonego kwasu azotowego bez kwasu siarkowego może prowadzić do niekontrolowanych reakcji, takich jak nadmierne nitrowanie, co skutkuje powstawaniem niepożądanych produktów ubocznych. Użycie samego kwasu solnego nie tylko nie ma sensu w kontekście nitrowania, ale również może prowadzić do całkowicie innych reakcji chemicznych, co podkreśla znaczenie właściwego doboru reagentów. W praktyce, w laboratoriach i przemyśle chemicznym należy zawsze dążyć do użycia sprawdzonych metod, aby uzyskać pożądane produkty. Właściwe przygotowanie reagentów oraz kontrola warunków reakcji są kluczowe dla sukcesu procesów chemicznych.

Pytanie 3

Po zmieszaniu wszystkie pierwotne próbki danej partii materiału tworzą próbkę

A. ogólną

B. analityczną

C. wtórną

D. średnią

Odpowiedź ogólna jest poprawna, ponieważ po zmieszaniu wszystkich próbek pierwotnych danej partii materiału uzyskuje się jedną reprezentatywną próbkę, która odzwierciedla właściwości całej partii. W praktyce jest to kluczowe w procesach analitycznych, gdzie zapewnienie reprezentatywności próbki ma fundamentalne znaczenie dla uzyskanych wyników. W kontekście norm ISO 17025 dotyczących akredytacji laboratoriów badawczych oraz metod pobierania próbek, istotne jest, aby reprezentatywna próbka była zgodna z zaleceniami dotyczącymi wielkości i sposobu pobierania. Dzięki temu możemy mieć pewność, że wyniki analizy będą miały zastosowanie do całej partii materiału, a nie tylko do wybranych fragmentów. W praktyce, proces ten jest często stosowany w laboratoriach, które zajmują się kontrolą jakości, gdzie analiza jednego z wielu komponentów materiału pozwala na ocenę jego właściwości fizycznych czy chemicznych, co jest niezbędne w branżach takich jak przemysł spożywczy, farmaceutyczny czy chemiczny. W związku z tym, zrozumienie, czym jest próbka ogólna, jest niezbędne dla właściwej interpretacji wyników badań.

Pytanie 4

Między wodorotlenkiem baru a chlorkiem amonu dochodzi do spontanicznej reakcji, która powoduje silne schłodzenie mieszaniny oraz wydobycie się charakterystycznego zapachu amoniaku.
Ba(OH)₂(s) + 2 NH₄Cl(s) → BaCl₂(aq) + 2 H₂O(c) + 2 NH₃(g) Wskaź, które sformułowanie właściwie wyjaśnia to zjawisko.
nieodwracalnie jej równowagę.

A. Reakcja zachodzi spontanicznie mimo endotermiczności, ponieważ wydzielanie gazu przesuwa

B. Reakcja zachodzi spontanicznie, ponieważ jest egzotermiczna

C. Reakcja zachodzi spontanicznie mimo endotermiczności, ponieważ wydzielanie soli przesuwa nieodwracalnie jej równowagę

D. Reakcja zachodzi spontanicznie, ponieważ jest endotermiczna

Reakcja między wodorotlenkiem baru a chlorkiem amonu jest przykładem reakcji chemicznej, w której zachowanie gazu amoniaku (NH3) odgrywa kluczową rolę. Proces ten jest endotermiczny, co oznacza, że absorbuje ciepło z otoczenia, co prowadzi do obniżenia temperatury mieszaniny. Mimo to, reakcja jest spontaniczna ze względu na wydzielanie gazu. Zgodnie z zasadą Le Chateliera, jeśli w układzie zachodzi reakcja chemiczna, to wszelkie zmiany w warunkach (takie jak ciśnienie, temperatura czy stężenie reagentów) spowodują przesunięcie równowagi w kierunku, który zredukuje te zmiany. Wydzielanie amoniaku do gazu zwiększa objętość układu i powoduje przesunięcie równowagi w kierunku produktów tej reakcji, co sprawia, że staje się ona nieodwracalna. Przykładem zastosowania tej wiedzy może być proces neutralizacji amoniaku w przemyśle chemicznym, gdzie kontroluje się reakcje gazów i ich wpływ na równowagę chemiczną.

Pytanie 5

Metodą, która nie umożliwia przeniesienia składników próbki do roztworu, jest

A. liofilizacja

B. roztwarzanie

C. stapianie

D. mineralizacja

Mineralizacja, stapianie i roztwarzanie to metody, które można użyć do przygotowania próbek do analizy chemicznej. Mineralizacja przekształca składniki organiczne w rozpuszczalne formy, co jest kluczowe, bo eliminujemy interferencje, które mogą wpłynąć na wyniki. Stapianie to inna metoda, która zmienia próbki w jednorodną masę - przydaje się, gdy mamy do czynienia z twardymi materiałami, które trzeba przerobić. Roztwarzanie to po prostu dodanie próbki do rozpuszczalnika, co daje nam roztwór, i to jest najczęstsza metoda w laboratoriach. Wszystkie te metody służą do analizy chemicznej, a liofilizacja akurat nie daje roztworu, więc nie jest odpowiednia. Czasem ludzie mylą liofilizację z innymi metodami i przez to się mylą w wyborze sposobu przygotowania próbek. Laboratoria powinny korzystać z ustalonych standardów i najlepszych praktyk, by metody były skuteczne i odpowiednie do danej analizy.

Pytanie 6

Określ, jakie informacje powinny być zarejestrowane w ewidencji wydania substancji niebezpiecznych, stosowanych w badaniach laboratoryjnych?

A. Ilości wydane, stan magazynowy, imię i nazwisko osoby, której przekazano substancję

B. Metoda wydania, imię i nazwisko osoby wydającej

C. Liczba przeprowadzonych prób z użyciem tej substancji, data wydania

D. Data ważności, forma substancji

Odpowiedź dotycząca zapisania wydanych ilości, stanu zapasów oraz nazwiska osoby, której substancja została wydana, jest prawidłowa, ponieważ ewidencja rozchodu substancji niebezpiecznych wymaga szczegółowego dokumentowania tych informacji w celu zapewnienia bezpieczeństwa i zgodności z przepisami. Wydane ilości umożliwiają śledzenie zużycia substancji, co jest niezbędne do oceny ich dostępności i planowania zakupów. Stan zapasów pozwala na zarządzanie zasobami, minimalizując ryzyko ich niedoboru, co jest istotne w kontekście ciągłości pracy laboratorium. Imię i nazwisko osoby, której substancja została wydana, pozwala na identyfikację użytkownika, co jest kluczowe w przypadku ewentualnych incydentów związanych z bezpieczeństwem. W praktyce, takie podejście jest zgodne z normami ISO 14001, które podkreślają znaczenie dokumentacji w zarządzaniu substancjami niebezpiecznymi, a także z dobrą praktyką laboratoryjną (GLP), która nakłada obowiązek ścisłego rejestrowania obiegu substancji chemicznych.

Pytanie 7

Jakie zestawienie sprzętu laboratoryjnego wykorzystuje się do filtracji osadów?

A. Zlewka, waga, tryskawka, bagietka

B. Zlewka, lejek, trójnóg, tygiel

C. Zlewka, lejek, statyw, bagietka

D. Zlewka, lejek, waga, bagietka

Wybór zestawu sprzętu laboratoryjnego do sączenia osadów jest kluczowy dla efektywności procesu filtracji. W przypadku poprawnej odpowiedzi, czyli zestawu składającego się ze zlewki, lejka, statywu i bagietki, każdy z tych elementów odgrywa istotną rolę. Zlewka służy do przechowywania cieczy, która ma być filtrowana, natomiast lejek ułatwia skierowanie tej cieczy do naczynia filtracyjnego, co zwiększa wydajność procesu. Statyw zapewnia stabilność i bezpieczeństwo podczas pracy z lejkiem, co jest niezwykle ważne, aby uniknąć rozlania cieczy. Bagietka natomiast umożliwia precyzyjne dozowanie cieczy, co jest istotne w przypadku pracy z substancjami chemicznymi. Przykładem zastosowania tego zestawu może być filtracja roztworów w chemii analitycznej, gdzie osady muszą być oddzielone od cieczy w celu dalszej analizy. W kontekście standardów laboratoryjnych, korzystanie z tego zestawu jest zgodne z dobrymi praktykami, które podkreślają znaczenie precyzyjnych i bezpiecznych metod pracy.

Pytanie 8

W probówce połączono roztwory CuSO₄ oraz NaOH. Powstał niebieski osad, który po podgrzaniu zmienił kolor na czarny. Czarnym osadem jest

A. tlenek miedzi(I)

B. tlenek miedzi(II)

C. wodorotlenek miedzi(II)

D. wodorotlenek miedzi(I)

Dobra robota z tą odpowiedzią! Tlenek miedzi(II) (CuO) naprawdę powstaje kiedy ogrzewasz wodorotlenek miedzi(II) (Cu(OH)2), który, swoją drogą, jest tym niebieskim osadem, który dostajesz mieszając CuSO4 z NaOH. Kiedy to podgrzewasz, wodorotlenek miedzi(II) traci wodę i zamienia się w tlenek miedzi(II), który ma czarną barwę. To ciekawa reakcja, bo tlenek miedzi(II) ma sporo zastosowań – używa się go jako katalizatora w różnych reakcjach chemicznych, a także w ceramice. Na przykład, w przemyśle ceramicznym korzysta się z niego przy produkcji pigmentów, a dzięki swoim przewodzącym właściwościom, także w elektronice. Warto to rozumieć, bo nie tylko chemia analityczna na tym korzysta, ale też nauka w laboratoriach, gdzie obserwacja takich reakcji jest mega ważna.

Pytanie 9

Naczynia z roztworem kwasu siarkowego(VI) o dużym stężeniu nie powinny być pozostawiane otwarte nie tylko za względów bezpieczeństwa, ale także dlatego, że kwas

A. zwiększy swoją masę, ponieważ jest higroskopijny

B. zmniejszy swoją masę, ponieważ jest higroskopijny

C. zwiększy swoje stężenie, ponieważ wyparuje woda

D. zmniejszy swoją masę, ponieważ jest lotny

Niepoprawne odpowiedzi opierają się na niezrozumieniu właściwości kwasu siarkowego(VI) oraz jego interakcji z otoczeniem. Stwierdzenie, że kwas zmniejszy swoją masę, ponieważ jest higroskopijny, jest błędne, ponieważ higroskopijność oznacza zdolność substancji do absorbowania wilgoci, a nie jej utraty. Kwas siarkowy nie jest substancją lotną w standardowych warunkach, co wyklucza możliwość jego utraty masy w wyniku parowania. Warto również zwrócić uwagę, że kwas siarkowy nie jest substancją, która wyparowuje woda w sposób, który prowadziłby do zmniejszenia masy roztworu. Zamiast tego, proces parowania wody prowadzi do koncentracji roztworu oraz potencjalnych niebezpieczeństw związanych z jego przechowywaniem. Odpowiedzi sugerujące, że kwas zmniejszy swoją masę, ilustrują typowy błąd myślowy, polegający na myleniu właściwości fizycznych substancji z ich chemicznymi. Bezpieczne i efektywne zarządzanie substancjami chemicznymi wymaga zrozumienia ich właściwości fizykochemicznych oraz przestrzegania standardów bezpieczeństwa, aby uniknąć niepożądanych reakcji chemicznych.

Pytanie 10

Oblicz masę wapienia, który został rozłożony, jeśli w trakcie reakcji uzyskano 44,8 dm³ CO₂ (w warunkach standardowych).
M_C = 12 g/mol, M_Ca = 40 g/mol, M_O = 16 g/mol

A. 150g

B. 250g

C. 100g

D. 200g

Wapń w postaci węglanu wapnia (CaCO3) ulega rozkładowi termicznemu, w wyniku którego powstaje tlenek wapnia (CaO) oraz dwutlenek węgla (CO2). Reakcję można zapisać jako: CaCO3 → CaO + CO2. Zgodnie z prawem zachowania masy, ilość moli reagujących reagentów można wyznaczyć na podstawie objętości gazu wytworzonego w reakcjach chemicznych. W warunkach normalnych 1 mol gazu zajmuje 22,4 dm3. W tym przypadku mamy 44,8 dm3 CO2, co odpowiada 2 molom CO2 (44,8 dm3 / 22,4 dm3/mol = 2 mol). Z równania reakcji wnioskujemy, że 1 mol CaCO3 produkuje 1 mol CO2, więc do produkcji 2 moli CO2 potrzebujemy 2 moli CaCO3. Masa molowa CaCO3 wynosi: M = M_C + M_Ca + 3*M_O = 12 g/mol + 40 g/mol + 3*16 g/mol = 100 g/mol. Zatem 2 mole CaCO3 to 200 g. W praktyce znajomość tego procesu jest kluczowa w przemyśle chemicznym, gdzie węglan wapnia jest powszechnie stosowany, na przykład w produkcji cementu oraz jako surowiec w różnych reakcjach chemicznych. Takie obliczenia są niezwykle ważne w projektowaniu procesów przemysłowych oraz w laboratoriach chemicznych.

Pytanie 11

Aby uzyskać sole sodowe fenoli, należy stopić dany fenol z sodą (M = 106 g/mol), stosując 10% nadmiar w porównaniu do ilości stechiometrycznej, według równania:
2 ArOH + Na₂CO₃ → 2 ArONa + H₂O + CO₂ Ile sody jest wymagane do reakcji z 7,2 g 2-naftolu (M = 144 g/mol)?

A. 2,65 g

B. 2,92 g

C. 5,30 g

D. 5,83 g

Podczas rozwiązywania zadania, można się łatwo pomylić w obliczeniach dotyczących reagentów. Często się zdarza, że ktoś po prostu przyjmuje masę sody potrzebną do reakcji z 2-naftolem na podstawie masy 2-naftolu, nie patrząc na stechiometrię reakcji. Z równania to wiadomo, że na każdy 2 mole 2-naftolu potrzeba 1 mol Na2CO3. Jak się to ignoruje, to może się to skończyć błędami w obliczeniach. Często też pomijany jest nadmiar reagentu, co jest dość powszechnym błędem. W praktyce dodanie nadmiaru zapewnia, że reakcja przebiegnie do końca i zmniejsza ryzyko zostawienia nieprzereagowanych reagentów. Również niektórzy mogą się pomylić przy wyliczaniu masy molowej Na2CO3, co też prowadzi do złych wyników. Ważne, żeby dokładnie obliczyć masę molową i użyć odpowiednich wzorów chemicznych, bo nawet małe błędy tu mogą dać duże różnice w wynikach. W końcu, żeby dobrze to rozwiązać, trzeba aplikować zasady chemiczne i stechiometrię oraz skrupulatnie robić obliczenia.

Pytanie 12

Jakie urządzenie wykorzystuje się do określania lepkości płynów?

A. kolorymetr

B. wiskozymetr

C. piknometr

D. areometr

Wiskozymetr to całkiem fajne urządzenie, które mierzy lepkość cieczy. Lepkość to taki parametr, który mówi nam, jak bardzo ciecz jest 'gęsta' w swoim zachowaniu, co jest istotne w różnych dziedzinach jak chemia, inżynieria materiałowa czy technologie procesów. Lepkość ma ogromne znaczenie, szczególnie gdy myślimy o tym, jak ciecz przepływa przez rury lub jak jest używana w przemyśle i laboratoriach. Wiskozymetry dzielą się na różne typy – mamy na przykład wiskozymetry dynamiczne, które badają lepkość przy różnych prędkościach, albo kinematyczne, które skupiają się na czasie przepływu cieczy przez określoną objętość. Warto wspomnieć, że w przemyśle spożywczym, kontrolowanie lepkości soków czy sosów jest mega ważne, żeby uzyskać dobrą konsystencję i jakość. Dodatkowo, istnieją standardy, jak na przykład ASTM D445, które określają, jak mierzyć lepkość, dzięki czemu wyniki są spójne i wiarygodne w różnych laboratoriach.

Pytanie 13

Rozpuszczalniki organiczne powinny być składowane

A. w drewnianych szafkach

B. w przestrzeni ogólnodostępnej

C. w miejscu o dużym nasłonecznieniu

D. w metalowych szafach

Jak się okazuje, trzymanie rozpuszczalników organicznych w metalowych szafach to naprawdę ważna sprawa. Dzięki temu możemy zminimalizować ryzyko pożaru i wybuchu. Metal jest znacznie bardziej odporny na chemikalia niż drewno, co jest istotne, bo dzięki temu ogień się nie rozprzestrzeni. Wiele szaf ma też specjalne systemy wentylacyjne oraz uszczelnienia, co pomaga ograniczać niebezpieczne opary. Takie szafy są również klasyfikowane według norm NFPA, co daje pewność, że są bezpieczniejsze. No i warto pamiętać, żeby przy przechowywaniu rozpuszczalników zwracać uwagę na ich oznakowanie oraz lokalne przepisy BHP, bo to wszystko ma ogromne znaczenie. Przechowywanie ich w dobrze oznakowanych pojemnikach w wyznaczonej strefie to dobry pomysł, bo zmniejsza ryzyko wycieku czy przypadkowego kontaktu z innymi substancjami.

Pytanie 14

Podczas przewozu próbek wody, które mają być badane pod kątem właściwości fizykochemicznych, zaleca się, aby te próbki były

A. schłodzone do temperatury 2-5°C

B. ogrzane do temperatury 25°C

C. ogrzane do temperatury 15°C

D. schłodzone do temperatury 6-10°C

Właściwe schłodzenie próbek wody do temperatury 2-5°C podczas transportu jest kluczowe dla zachowania ich jakości i integralności chemicznej. Niska temperatura spowalnia procesy biologiczne oraz chemiczne, które mogą prowadzić do zmiany składu chemicznego próbek, co z kolei może skutkować błędnymi wynikami analizy. Przykładem jest analiza zawartości substancji odżywczych, w których degradacja może nastąpić w wyniku działania mikroorganizmów. Zgodnie z zaleceniami takich organizacji jak EPA (Environmental Protection Agency) oraz ISO (Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna), transport próbek wody powinien odbywać się z zastosowaniem odpowiednich środków chłodzących. Praktyczne zastosowanie tych standardów można zauważyć w laboratoriach zajmujących się monitoringiem jakości wody, gdzie stosuje się lodowe akumulatory lub specjalne torby chłodzące. Zachowanie odpowiedniej temperatury transportu jest więc nie tylko kwestią zgodności z przepisami, ale również kluczowym elementem zapewniającym rzetelność wyników badań.

Pytanie 15

Piknometr służy do określania

A. wilgotności

B. gęstości

C. lepkości

D. rozpuszczalności

Piknometr jest precyzyjnym przyrządem służącym do pomiaru gęstości substancji, co jest niezwykle istotne w wielu dziedzinach, takich jak chemia, biochemia czy inżynieria materiałowa. Gęstość jest definiowana jako masa na jednostkę objętości i ma kluczowe znaczenie w identyfikacji substancji oraz w kontrolowaniu jakości produktów. Piknometry są wykorzystywane w laboratoriach do pomiaru gęstości cieczy, a także ciał stałych po uprzednim ich przekształceniu w zawiesiny. Przykładowo, w analizie chemicznej, znajomość gęstości substancji pozwala na obliczenie stężenia roztworów, co jest krytyczne dla wielu procesów syntezy chemicznej i analitycznej. Zgodnie z zasadami metrologii, pomiar gęstości powinien być przeprowadzany w warunkach kontrolowanej temperatury, a piknometry muszą być kalibrowane, aby zapewnić wiarygodność wyników. Standardy, takie jak ASTM D1481, wyznaczają metody pomiaru gęstości z wykorzystaniem piknometrów, co dodatkowo podkreśla ich znaczenie w praktyce laboratywnej.

Pytanie 16

Jakim rozpuszczalnikiem o niskiej temperaturze wrzenia wykorzystuje się do suszenia szkła laboratoryjnego?

A. woda amoniakalna

B. kwas siarkowy(VI)

C. roztwór węglanu wapnia

D. alkohol etylowy

Alkohol etylowy, znany również jako etanol, jest powszechnie stosowanym rozpuszczalnikiem w laboratoriach chemicznych ze względu na swoje właściwości lotne oraz zdolność do efektywnego rozpuszczania różnych substancji. W procesie suszenia szkła laboratoryjnego, alkohol etylowy jest wykorzystywany do usuwania wody oraz innych zanieczyszczeń, co jest kluczowe dla uzyskania wysokiej czystości sprzętu. Alkohol etylowy odparowuje w stosunkowo niskich temperaturach, co umożliwia szybkie i skuteczne suszenie bez ryzyka uszkodzenia szkła. Ponadto, etanol jest zgodny z zasadami dobrych praktyk laboratoryjnych, które podkreślają znaczenie stosowania substancji nie tylko skutecznych, ale także bezpiecznych dla użytkowników oraz środowiska. Warto również zwrócić uwagę, że alkohol etylowy jest substancją łatwopalną, dlatego podczas jego stosowania należy przestrzegać odpowiednich procedur bezpieczeństwa, takich jak praca w dobrze wentylowanych pomieszczeniach oraz unikanie otwartego ognia. Zastosowanie alkoholu etylowego w laboratoriach chemicznych jest również zgodne z normami EPA, które regulują użycie rozpuszczalników w kontekście ochrony środowiska.

Pytanie 17

Urządzeniem pomiarowym nie jest

A. pehametr

B. eksykator

C. termometr

D. konduktometr

Eksykator jest urządzeniem, które nie służy do pomiarów, lecz do przechowywania substancji w warunkach obniżonego ciśnienia atmosferycznego lub w atmosferze kontrolowanej. Używany jest w laboratoriach chemicznych do zabezpieczania materiałów wrażliwych na wilgoć, powietrze lub inne czynniki atmosferyczne. Na przykład, eksykator może być stosowany do przechowywania substancji higroskopijnych, takich jak sól kuchenną, aby zapobiec ich nawilżeniu i degradacji. W praktyce, eksykatory często zawierają substancje osuszające, które pomagają utrzymać odpowiednie warunki w ich wnętrzu. W odróżnieniu od konduktometru, pH-metra i termometru, które są zaprojektowane do wykonywania precyzyjnych pomiarów fizykochemicznych, eksykator pełni jedynie funkcję przechowalniczą, co czyni go przyrządem niepomiarowym według standardów metrologicznych.

Pytanie 18

W laboratorium chemicznym systemy wodne zazwyczaj oznacza się kolorem zielonym

A. przeciwpożarową

B. ściekową

C. parową

D. wodną

W laboratoriach chemicznych, zgodnie z międzynarodowymi standardami oznakowania instalacji, kolor zielony jest przypisany do systemów wodnych. Wszystkie rurociągi i instalacje, które transportują wodę, powinny być oznakowane tym kolorem, co zwiększa bezpieczeństwo i efektywność operacyjną. Oznaczenie wodnych instalacji jest szczególnie istotne w kontekście wypadków i awarii, gdzie szybka identyfikacja systemu może uratować życie. Na przykład, w przypadku pożaru, personel musi wiedzieć, które rurociągi prowadzą do źródeł wody, aby skutecznie przeprowadzić akcję gaśniczą. W praktyce oznakowanie to opiera się na normach takich jak ISO 7010 oraz ANSI Z535, które definiują kolorystykę i sposób oznaczania systemów w różnych środowiskach. W związku z tym, rozumienie i przestrzeganie tych standardów jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa w laboratoriach chemicznych oraz minimalizacji ryzyka związanego z niewłaściwym podłączeniem lub pomyleniem instalacji.

Pytanie 19

W jakim stosunku objętościowym należy połączyć roztwór o stężeniu 5 mol/dm³ z wodą destylowaną, aby uzyskać roztwór o stężeniu 3 mol/dm³?

A. 2:3

B. 3:5

C. 5:3

D. 3:2

Aby obliczyć stosunek objętościowy roztworu o stężeniu 5 mol/dm³ do wody destylowanej, który pozwoli uzyskać roztwór o stężeniu 3 mol/dm³, możemy zastosować zasadę rozcieńczania. Z definicji stężenia molowego wynika, że ilość moli substancji rozpuszczonej w danej objętości roztworu jest kluczowa. Z równania: C1V1 = C2V2, gdzie C1 to stężenie początkowe (5 mol/dm³), C2 to stężenie końcowe (3 mol/dm³), a V1 i V2 to odpowiednie objętości roztworów, możemy przekształcić wzór, aby znaleźć stosunek objętości V1 (roztwór 5 mol/dm³) do V2 (woda destylowana). Przekształcając wzory, otrzymujemy stosunek V1:V2 równy 3:2. Taki sposób przygotowania roztworu jest standardowo stosowany w laboratoriach chemicznych oraz w przemyśle, gdzie precyzyjne stężenia roztworów mają kluczowe znaczenie w procesach chemicznych i biologicznych. Przykładem może być przygotowanie buforów czy roztworów do analiz spektroskopowych.

Pytanie 20

Osoba pracująca z lotnym rozpuszczalnikiem straciła przytomność. Jakie działania należy podjąć, aby udzielić pierwszej pomocy?

A. zwilżeniu zimną wodą czoła i karku

B. wyniesieniu osoby poszkodowanej na świeże powietrze

C. rozpoczęciu reanimacji

D. rozpoczęciu resuscytacji

Wyniesienie osoby poszkodowanej na świeże powietrze jest kluczowym krokiem w sytuacji, gdy mamy do czynienia z utratą przytomności w wyniku działania lotnych rozpuszczalników. Lotne substancje chemiczne mogą powodować duszność, osłabienie lub nawet utratę przytomności w wyniku ich wdychania, co stwarza ryzyko zatrucia. Przeniesienie osoby do miejsca z lepszą wentylacją minimalizuje ekspozycję na szkodliwe opary, co zwiększa szanse na jej szybki powrót do zdrowia. W praktyce, jeśli zauważysz osobę, która straciła przytomność po kontakcie z takimi substancjami, pierwszym krokiem powinno być ocena sytuacji, a następnie ostrożne przeniesienie jej w bezpieczne, świeże powietrze. Zgodnie z wytycznymi Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA), ważne jest, aby zawsze mieć na uwadze ryzyko inhalacji substancji chemicznych oraz znać procedury udzielania pierwszej pomocy w takich sytuacjach, co można wdrożyć w miejscu pracy, aby poprawić bezpieczeństwo pracowników.

Pytanie 21

Po połączeniu 50 cm3 wody z 50 cm3 alkoholu etylowego, objętość otrzymanej mieszanki jest poniżej 100 cm3. Zjawisko to jest spowodowane

A. ekstrakcją

B. adsorpcją

C. desorpcją

D. kontrakcją

Kontrakcja to zjawisko, które zachodzi w wyniku interakcji cząsteczek dwóch różnych cieczy, w tym przypadku wody i alkoholu etylowego. Gdy te dwa płyny są mieszane, cząsteczki alkoholu wchodzą w interakcję z cząsteczkami wody, co prowadzi do efektywnego zajmowania mniejszej objętości niż suma objętości poszczególnych cieczy. To zjawisko jest ściśle związane z różnicami w gęstości oraz strukturze cząsteczek, co skutkuje zmniejszeniem przestrzeni pomiędzy nimi. Kompaktowanie cząsteczek może być wykorzystane w praktyce podczas przygotowywania roztworów o określonym stężeniu, gdzie precyzyjne obliczenia objętości są kluczowe. Znajomość zjawiska kontrakcji jest istotna w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym, gdzie odpowiednie proporcje składników zapewniają pożądane właściwości produktów. Na przykład, przy produkcji alkoholi, takich jak wino czy piwo, zrozumienie kontrakcji jest niezbędne do uzyskania optymalnych smaków i aromatów, co wpływa na jakość końcowego produktu.

Pytanie 22

Aby rozpuścić próbkę tłuszczu o wadze 5 g, wykorzystuje się 50 cm³ mieszanki 96% alkoholu etylowego oraz eteru dietylowego, połączonych w proporcji objętościowej 1 : 2. Jakie ilości cm³ każdego ze składników są potrzebne do przygotowania 150 cm³ tej mieszanki?

A. 100 cm3 alkoholu etylowego oraz 200 cm3 eteru dietylowego

B. 100 cm3 alkoholu etylowego oraz 50 cm3 eteru dietylowego

C. 75 cm3 alkoholu etylowego oraz 75 cm3 eteru dietylowego

D. 50 cm3 alkoholu etylowego oraz 100 cm3 eteru dietylowego

Wiele osób może błędnie podejść do zadania, interpretując proporcje składników mieszanki. Odpowiedzi, które sugerują użycie 75 cm³ alkoholu etylowego i 75 cm³ eteru dietylowego, 100 cm³ alkoholu etylowego i 50 cm³ eteru dietylowego, czy 100 cm³ alkoholu etylowego i 200 cm³ eteru dietylowego, opierają się na nieprawidłowej interpretacji stosunku 1:2. W rzeczywistości, prawidłowe proporcje oznaczają, że na każdą jednostkę objętości alkoholu przypadają dwie jednostki objętości eteru. Próba zastosowania równych wartości, jak w pierwszym przykładzie, prowadzi do błędnych wniosków, ponieważ nie uwzględnia rzeczywistego stosunku między składnikami. W przypadku drugiej i trzeciej odpowiedzi, również zignorowano, że całkowita objętość powinna sumować się do 150 cm³, co nie jest spełnione w tych propozycjach. Kluczową zasadą jest zawsze weryfikacja, czy suma składników odpowiada całkowitej objętości wymaganej mieszanki. Te błędy mogą wynikać z niedostatecznego zrozumienia zasad obliczania proporcji oraz podstawowych zasad przygotowywania roztworów. W laboratoriach chemicznych precyzja w obliczeniach jest krytyczna, a każdy niepoprawny pomiar może prowadzić do błędnych wyników eksperymentalnych.

Pytanie 23

Jakie jest stężenie procentowe roztworu uzyskanego poprzez rozpuszczenie 25 g jodku potasu w 100 cm³ destylowanej wody (o gęstości 1 g/cm³)?

A. 2,5%

B. 20%

C. 25%

D. 75%

Stężenie procentowe roztworu obliczamy jako stosunek masy rozpuszczonej substancji (w tym przypadku jodku potasu) do całkowitej masy roztworu, wyrażony w procentach. W naszym przypadku mamy 25 g jodku potasu rozpuszczonego w 100 cm³ wody. Gęstość wody wynosi 1 g/cm³, co oznacza, że 100 cm³ wody ma masę 100 g. Całkowita masa roztworu wynosi więc 25 g (masy jodku potasu) + 100 g (masy wody) = 125 g. Stężenie procentowe obliczamy jako: (masa rozpuszczonej substancji / masa roztworu) × 100%, co daje (25 g / 125 g) × 100% = 20%. Takie obliczenia są niezwykle istotne w chemii analitycznej, gdzie dokładne stężenia roztworów są kluczowe w różnych zastosowaniach, takich jak przygotowywanie odczynników czy analiza jakościowa i ilościowa substancji chemicznych.

Pytanie 24

Jaką masę chlorku sodu można znaleźć w 150 g roztworu soli o stężeniu 5% (m/m)?

A. 0,75 g

B. 0,05 g

C. 5,00 g

D. 7,50 g

Poprawna odpowiedź wynosi 7,50 g chlorku sodu w 150 g roztworu o stężeniu 5% (m/m). Aby obliczyć masę substancji rozpuszczonej w roztworze, należy zastosować wzór: masa substancji = stężenie (m/m) × masa roztworu. W naszym przypadku stężenie wynosi 5%, co oznacza, że w 100 g roztworu znajduje się 5 g soli. Skoro mamy 150 g roztworu, wykorzystywana proporcja to 5 g/100 g, co można zapisać jako 5 g × 150 g / 100 g = 7,50 g. Tego rodzaju obliczenia są kluczowe w chemii, farmacji oraz branżach zajmujących się produkcją roztworów. Zrozumienie stężenia masowego jest również pomocne w praktycznych zastosowaniach, takich jak przygotowywanie roztworów w laboratoriach, co wymaga precyzyjnych pomiarów. W kontekście standardów branżowych, dobrym przykładem jest stosowanie stężenia m/m w analizie jakościowej substancji chemicznych, co ułatwia porównanie różnych roztworów oraz ich właściwości. Zrozumienie tych obliczeń jest fundamentalne dla każdego chemika, technologa czy farmaceuty.

Pytanie 25

Wszystkie pojemniki z odpadami, zarówno stałymi, jak i ciekłymi, które są przekazywane do służby zajmującej się utylizacją, powinny być opatrzone informacjami

A. o dacie i godzinie przekazania

B. o rodzaju analizy, do której były używane

C. o nazwie wytwórcy oraz dacie zakupu

D. o jak najbardziej dokładnym składzie tych odpadów

Odpowiedź dotycząca możliwie szczegółowego składu odpadów jest prawidłowa, ponieważ zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi gospodarowania odpadami, szczegółowe informacje o składzie odpadów są kluczowe dla ich prawidłowej utylizacji. Umożliwia to odpowiednim służbom ustalenie, jakie procesy recyklingu lub unieszkodliwiania są najbardziej odpowiednie. Na przykład, jeśli odpady zawierają substancje niebezpieczne, konieczne jest zastosowanie specjalnych procedur ich przetwarzania, aby zminimalizować ryzyko dla środowiska i zdrowia publicznego. Dodatkowo, zgodnie z normami ISO 14001, organizacje powinny prowadzić ewidencję oraz monitorować rodzaje i ilości odpadów, co sprzyja efektywnemu zarządzaniu nimi i zgodności z przepisami. W praktyce, dokumentacja zawierająca szczegółowy skład odpadów może również ułatwić audyty oraz kontrole środowiskowe, a także przyczynić się do optymalizacji procesów gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie.

Pytanie 26

Jaką metodę wykorzystuje się w laboratorium do rozdzielenia osadu AgCl od cieczy macierzystej w probówkach?

A. komplet sit.

B. wirówkę.

C. krystalizator.

D. wytrząsarkę.

W laboratoriach chemicznych oddzielanie osadu, takiego jak AgCl (chlorek srebra), od cieczy macierzystej to proces kluczowy w wielu analizach. Użycie wirówki jest najskuteczniejszym sposobem na osiągnięcie tego celu. Wirówka działa na zasadzie odśrodkowej siły, która powoduje, że cząsteczki o większej gęstości, takie jak osad AgCl, są wypychane do dołu probówki, podczas gdy ciecz, która jest mniej gęsta, pozostaje na górze. To pozwala na łatwe oddzielenie obu frakcji bez potrzeby stosowania dodatkowych metod mechanicznych. Przykładem zastosowania wirówki w laboratoriach jest przygotowanie próbek do analizy spektrofotometrycznej, gdzie precyzyjne oddzielenie osadu pozwala na dokładniejszy pomiar stężenia substancji w cieczy. Zgodnie z normami laboratoryjnymi, prawidłowe użycie wirówki zwiększa efektywność i dokładność analiz, co jest szczególnie istotne w kontekście badań jakościowych i ilościowych.

Pytanie 27

Reagent, który reaguje wyłącznie z jednym konkretnym jonem lub związkiem, nazywamy reagente

A. selektywny

B. specyficzny

C. maskujący

D. grupowy

Odczynnik specyficzny to taki, który reaguje z jednym, ściśle określonym jonem lub związkiem chemicznym, co czyni go niezwykle przydatnym w analizach chemicznych i laboratoryjnych. Przykładem może być odczynnik nieselektywnego wykrywania jonów srebra, jakim jest chlorowodorek sodu, który wytrąca białe osady tylko w obecności jonów srebra. W praktyce, zastosowanie odczynników specyficznych pozwala na przeprowadzanie dokładnych analiz jakościowych i ilościowych, co jest kluczowe w laboratoriach chemicznych, analitycznych, a także w przemyśle farmaceutycznym i środowiskowym. Standardy ASTM i ISO promują stosowanie takich odczynników w badaniach laboratoryjnych, co podkreśla ich znaczenie w zapewnieniu wysokiej jakości wyników. W kontekście praktycznym, specyficzność odczynników jest niezwykle ważna w diagnostyce medycznej, gdzie konieczne jest precyzyjne określenie obecności konkretnych biomarkerów.

Pytanie 28

Z próbek przygotowuje się ogólną próbkę

A. laboratoryjnych

B. wtórnych

C. analitycznych

D. pierwotnych

Wybór odpowiedzi dotyczących próbek analitycznych, wtórnych czy laboratoryjnych wskazuje na pewne nieporozumienia związane z podstawowymi koncepcjami dotyczącymi prób w procesie analitycznym. Próbki analityczne są zazwyczaj wyselekcjonowane z prób pierwotnych, ale nie są one same w sobie źródłem reprezentatywnych danych; są to próbki, które zostały już poddane pewnym procesom przygotowawczym. W praktyce, aby uzyskać wartościowe analizy, konieczne jest, aby próbki analityczne były pozyskiwane z próbek pierwotnych. Podobnie, próbki wtórne to te, które powstają na podstawie wcześniejszych analiz lub prób, co oznacza, że nie odzwierciedlają one bezpośrednio warunków z miejsca wydobycia. W przypadku próbek laboratoryjnych, termin ten odnosi się do próbek, które są już przetwarzaną i analizowaną formą materiału, co również nie jest zgodne z zasadą przygotowywania próbki ogólnej. W praktyce, błędne wnioskowanie w tym zakresie może prowadzić do nieprawidłowych analiz, fałszywych wyników oraz błędnych decyzji zarówno w badaniach naukowych, jak i w procesach przemysłowych. Kluczowe jest, aby zrozumieć, że odpowiednia metodologia i procedury pobierania próbek są fundamentem dla uzyskiwania wiarygodnych danych oraz analizy, co jest zgodne z najlepszymi praktykami w branży analitycznej.

Pytanie 29

Jakie urządzenie wykorzystuje się do pobierania próbek gazów?

A. barometr

B. czerpak

C. aspirator

D. pojemnik

Wybór niewłaściwego urządzenia do pobierania próbek gazowych może prowadzić do zafałszowania wyników analiz oraz narażenia na błędy pomiarowe. Batometr, mimo że jest przydatnym narzędziem w pomiarach ciśnienia atmosferycznego, nie jest przeznaczony do pobierania próbek gazów. Jego zastosowanie w kontekście próbek gazowych jest ograniczone, ponieważ nie umożliwia skutecznego i kontrolowanego pobierania gazów potrzebnych do analizy. Czerpak, z kolei, jest narzędziem stosowanym w pobieraniu cieczy, co czyni go nieadekwatnym do gazów. Nawet jeśli można by próbować pobierać próbki gazów, brak precyzji w takim podejściu prowadziłby do poważnych błędów pomiarowych. Butelka, chociaż może być używana do przechowywania próbek, nie jest odpowiednim narzędziem do ich pobierania, ponieważ nie zapewnia kontrolowanego sposobu wprowadzenia próbek gazowych do komory analitycznej. Użytkownicy mogą być skłonni błędnie przypuszczać, że jakiekolwiek naczynie może być stosowane do pobierania próbek, co jest niebezpieczne, ponieważ niewłaściwe metody mogą prowadzić do strat w próbce, a tym samym do nieprawidłowych wyników. Właściwe zrozumienie zastosowania aspiratora jako standardowego narzędzia do pobierania próbek gazowych jest kluczowe dla zapewnienia dokładności w analizach chemicznych oraz ochrony zdrowia i środowiska.

Pytanie 30

Do 300 g wody o temperaturze 30^oC dodano 120 g substancji, co zaowocowało powstaniem roztworu nasyconego. Jaką ma rozpuszczalność ta substancja w temperaturze 30^oC?

A. 20 g

B. 40 g

C. 50 g

D. 30 g

Odpowiedź 40 g jest poprawna, ponieważ oznacza to, że w 300 g wody w temperaturze 30°C maksymalna ilość substancji, która może się w niej rozpuścić, wynosi właśnie 40 g. Rozpuszczalność jest charakterystyczną właściwością substancji i jest określona dla danej temperatury. W praktyce oznacza to, że w celu uzyskania roztworu nasyconego należy dodać substancję do wody, aż osiągnie się stan, w którym wszelka dodatkowa substancja nie rozpuści się, co jest praktycznym krokiem przy przygotowywaniu roztworów w laboratoriach chemicznych. Wartości rozpuszczalności są kluczowe w różnych zastosowaniach, na przykład w przemyśle farmaceutycznym, gdzie odpowiednia rozpuszczalność substancji aktywnej wpływa na efektywność leku. Zrozumienie tego parametru pozwala na precyzyjne formułowanie roztworów o odpowiednich stężeniach, co jest niezbędne w procesach produkcyjnych. Dodatkowo, wiedza o rozpuszczalności substancji jest istotna w analizach chemicznych oraz w ocenie wpływu czynników fizykochemicznych na procesy rozpuszczania.

Pytanie 31

Który z poniższych sposobów homogenizacji próbki jest najbardziej odpowiedni do przygotowania próbki gleby do analizy chemicznej?

A. Pobranie losowego fragmentu bez rozdrabniania

B. Suszenie gleby przed pobraniem próbki bez mieszania

C. Dokładne wymieszanie i rozdrobnienie całej próbki

D. Przesianie gleby przez sitko o dużych oczkach bez mieszania

Homogenizacja próbki gleby to kluczowy etap przygotowania materiału do analiz chemicznych, bo tylko wtedy wyniki są powtarzalne i wiarygodne. Dokładne wymieszanie i rozdrobnienie całej próbki pozwala uzyskać reprezentatywną mieszaninę – każda pobrana część ma w przybliżeniu taki sam skład jak całość. W praktyce w laboratoriach stosuje się najpierw suszenie gleby, potem rozdrabnianie w moździerzu lub młynku, a następnie dokładne mieszanie, czasem dodatkowo przesiewanie przez drobne sito (np. 2 mm), żeby usunąć kamienie i korzenie. Bez tego etapu nie ma sensu przeprowadzać analiz, bo próbka może być niejednorodna i nie oddawać faktycznego składu gruntu. To podstawa w każdej procedurze dotyczącej badań środowiskowych, rolniczych czy przemysłowych. Moim zdaniem, jeśli ktoś pominie ten krok, to nawet najlepszy sprzęt i odczynniki nic nie dadzą – można otrzymać wyniki całkowicie przypadkowe. Dobre praktyki laboratoryjne (GLP) wręcz wymagają standaryzacji homogenizacji, bo to wpływa na jakość i porównywalność danych. Warto pamiętać, że nawet w terenie, tuż po pobraniu próbki, zaleca się wstępne wymieszanie, a dopiero potem dalsze przygotowanie w laboratorium.

Pytanie 32

Nie należy używać do czyszczenia szklanych naczyń laboratoryjnych

A. piasku oraz ściernych detergentów

B. stężonego kwasu siarkowego(VI) technicznego

C. alkoholowego roztworu NaOH

D. mydlanego roztworu

Użycie piasku i ścierających środków myjących do mycia szklanych naczyń laboratoryjnych jest niewłaściwe z kilku powodów. Po pierwsze, materiały te mogą powodować zarysowania oraz uszkodzenia powierzchni szkła, co prowadzi do zmiany właściwości optycznych i chemicznych naczyń. Zarysowania mogą utrudniać dokładne czyszczenie, sprzyjać gromadzeniu się zanieczyszczeń i prowadzić do kontaminacji próbek. Zgodnie z najlepszymi praktykami w laboratoriach, do mycia szkła należy używać delikatnych środków czyszczących, które nie uszkodzą jego struktury. Alternatywą jest stosowanie specjalistycznych detergentów laboratoryjnych, które są zaprojektowane do usuwania resztek chemicznych i biologicznych bez ryzyka uszkodzenia naczyń. Warto także zwrócić uwagę na kwestie bezpieczeństwa, gdyż stosowanie nieodpowiednich środków czyszczących może prowadzić do nieprzewidywalnych reakcji chemicznych. Dlatego przestrzeganie standardów czyszczenia naczyń laboratoryjnych jest kluczowe dla zapewnienia ich trwałości oraz bezpieczeństwa pracy w laboratorium.

Pytanie 33

Gęstość próbki cieczy wyznacza się przy użyciu

A. piknometru

B. refraktometru

C. spektrofotometru

D. biurety

Prawidłowa odpowiedź to piknometr, który jest instrumentem służącym do pomiaru gęstości cieczy. Działa na zasadzie porównania masy próbki cieczy z jej objętością. Piknometr jest precyzyjnym narzędziem wykorzystywanym w laboratoriach chemicznych do określania gęstości różnych substancji, co jest kluczowe w wielu dziedzinach, takich jak chemia analityczna, petrochemia, a także w przemyśle spożywczym. Na przykład, w przemyśle naftowym, znajomość gęstości olejów jest niezbędna do oceny ich jakości oraz do obliczeń dotyczących transportu. Piknometr jest zgodny z normami ASTM D287 oraz ISO 3507, co zapewnia wiarygodność wyników. Warto również zwrócić uwagę, że pomiar gęstości za pomocą piknometrów jest często preferowany ze względu na jego wysoką dokładność i powtarzalność wyników, w porównaniu do innych metod, takich jak pomiar przy użyciu hydrometru, który może być mniej precyzyjny w przypadku cieczy o złożonej strukturze chemicznej.

Pytanie 34

Rozpuszczalnik stosowany w procesie krystalizacji powinien

A. rozpuszczać zanieczyszczenia w przeciętnym zakresie

B. być substancją łatwopalną

C. wchodzić w reakcję z substancją krystalizowaną

D. doskonale rozpuszczać zanieczyszczenia lub w niewielkim stopniu

Rozpuszczalnik używany do krystalizacji odgrywa kluczową rolę w procesie uzyskiwania czystych kryształów substancji chemicznych. Poprawna odpowiedź, dotycząca rozpuszczania zanieczyszczeń bardzo dobrze lub w nieznacznym stopniu, jest istotna, ponieważ umożliwia selektywne wydobycie pożądanej substancji. W idealnym scenariuszu, rozpuszczalnik powinien dobrze rozpuszczać czystą substancję, pozwalając na jej krystalizację podczas schładzania lub odparowania. Na przykład, podczas krystalizacji soli, rozpuszczalniki takie jak woda są wykorzystywane, ponieważ dobrze rozpuszczają NaCl, ale nie rozpuszczają innych zanieczyszczeń, jak np. siarczany. W praktyce, techniki jak recrystalizacja często wykorzystują różne temperatury i stężenia, aby maksymalizować czystość finalnego produktu. Zgodnie z dobrą praktyką laboratoryjną, wybór odpowiedniego rozpuszczalnika i jego właściwości fizykochemiczne mają istotny wpływ na efektywność procesu krystalizacji, dlatego ważne jest, aby stosować właściwe metody analizy przed wyborem rozpuszczalnika.

Pytanie 35

Aby uzyskać wodorotlenek wapnia, odważono 30 g węglanu wapnia, który następnie wyprażono. Powstały tlenek wapnia dodano do 100 cm³ wody, a otrzymany osad wysuszono i zważono, uzyskując 18,5 g wodorotlenku wapnia. Jaką wydajność miała ta reakcja?

Ca – 40 g/mol; O – 16 g/mol; C – 12 g/mol; H – 1 g/mol

A. 83%

B. 93%

C. 75%

D. 80%

Aby obliczyć wydajność reakcji, najpierw należy określić teoretyczną ilość wodorotlenku wapnia, którą można by uzyskać z 30 g węglanu wapnia. Reakcja wypalania węglanu wapnia (CaCO3) do tlenku wapnia (CaO) można zapisać jako: CaCO3 → CaO + CO2. Obliczając masę molową węglanu wapnia, otrzymujemy 100 g/mol. Zatem 30 g węglanu wapnia to 0,3 mol. Następnie, tlenek wapnia reaguje z wodą, tworząc wodorotlenek wapnia (Ca(OH)2): CaO + H2O → Ca(OH)2. Masa molowa wodorotlenku wapnia wynosi 74 g/mol. Z 0,3 mola CaO możemy uzyskać 0,3 mola Ca(OH)2, co daje 22,2 g teoretycznego wodorotlenku wapnia (0,3 mol * 74 g/mol). W rzeczywistości uzyskaliśmy 18,5 g, więc wydajność reakcji obliczamy jako (18,5 g / 22,2 g) * 100% = 83%. Wydajność reakcji jest kluczowym wskaźnikiem efektywności procesów chemicznych, a jej znajomość jest niezbędna w przemyśle chemicznym, gdzie optymalizacja kosztów i surowców ma ogromne znaczenie.

Pytanie 36

Który z etapów przygotowania próbek do analizy opisano w ramce?

Proces polegający na usuwaniu wody z zamrożonego materiału na drodze sublimacji lodu, tzn. bezpośredniego jego przejścia w stan pary z pominięciem stanu ciekłego.

A. Wstępne suszenie.

B. Oznaczanie wilgoci.

C. Utrwalanie.

D. Liofilizację.

Liofilizacja jest procesem, który polega na sublimacji lodu z zamrożonego materiału, co oznacza, że woda przechodzi bezpośrednio w stan pary, omijając fazę ciekłą. Jest to kluczowa technika stosowana w wielu dziedzinach, w tym w biologii komórkowej, farmacji oraz produkcji żywności. Liofilizacja pozwala na zachowanie struktury oraz właściwości chemicznych materiału, co czyni ją idealnym rozwiązaniem dla preparatów, które są wrażliwe na temperaturę oraz wilgoć. Proces ten jest często stosowany do konserwacji próbek biologicznych, takich jak komórki, białka czy enzymy. Przykładowo, w przemyśle farmaceutycznym, liofilizowane leki są bardziej stabilne i mają dłuższy okres przydatności do spożycia. Dodatkowo, liofilizacja ułatwia transport i przechowywanie próbek, gdyż zmniejsza ich masę i objętość, co jest korzystne w logistyce. Zgodnie ze standardami branżowymi, dobry proces liofilizacji powinien być ściśle kontrolowany, aby zminimalizować ryzyko degradacji cennych substancji.

Pytanie 37

Wody pobrane ze studni powinny być przewożone w szczelnie zamkniętych butelkach z przezroczystego materiału

A. z tworzywa sztucznego, w temperaturze około 4°C

B. z tworzywa sztucznego, w temperaturze około 20°C

C. szklanych, w temperaturze około 20°C

D. szklanych, w temperaturze około 30°C

Odpowiedź dotycząca użycia butelek z tworzywa sztucznego, w temperaturze około 4°C, jest zgodna z zaleceniami dotyczącymi transportu próbek wody. Tworzywo sztuczne, takie jak polipropylen lub PET, jest preferowane, ponieważ jest lekkie, odporne na pęknięcia i dobrze zabezpiecza próbki przed zanieczyszczeniami. Przechowywanie próbek w niskiej temperaturze, około 4°C, minimalizuje rozwój mikroorganizmów i stabilizuje skład chemiczny wody, co jest kluczowe dla wiarygodności analizy. W praktyce zaleca się, aby próbki były transportowane w ciągu maksymalnie 24 godzin od pobrania, aby zminimalizować ryzyko zmiany parametrów analitycznych. Dobre praktyki laboratoria wodociągowego wskazują, że każda próbka powinna być odpowiednio oznakowana i zarejestrowana, co ułatwia późniejsze śledzenie wyników analizy. W takich sytuacjach warto korzystać z wytycznych takich jak Standard ISO 5667 dotyczący pobierania próbek wody, co zapewnia jakość i wiarygodność uzyskiwanych danych.

Pytanie 38

W którym wierszu tabeli podano ilości substancji i wody, potrzebne do sporządzenia 350 g roztworu o stężeniu 7%?

	Masa substancji	Masa wody
A.	24,5 g	350 g
B.	24,5 g	325,5 g
C.	7 g	343 g
D.	7 g	350 g

A. A.

B. B.

C. C.

D. D.

Odpowiedź B jest poprawna, ponieważ została obliczona zgodnie z zasadami dotyczących stężenia roztworów. Stężenie 7% oznacza, że w 100 g roztworu znajduje się 7 g substancji rozpuszczonej. W przypadku 350 g roztworu, masa substancji wynosi 7% z 350 g, co daje 24.5 g. Różnica między masą całkowitą roztworu a masą substancji, czyli 350 g - 24.5 g, daje 325.5 g wody. Takie obliczenia są zgodne z fundamentalnymi zasadami chemii i są powszechnie stosowane w laboratoriach chemicznych, farmaceutycznych i różnych dziedzinach przemysłu, gdzie precyzyjne przygotowanie roztworów jest kluczowe. Zrozumienie obliczeń stężenia roztworów pozwala na dokładne przygotowania roztworów o określonych właściwościach, co jest istotne w procesach analitycznych oraz produkcyjnych.

Pytanie 39

Na etykiecie kwasu siarkowego(VI) znajduje się piktogram pokazany na rysunku. Oznacza to, że substancja ta jest

A. mutagenna.

B. rakotwórcza.

C. żrąca.

D. nieszkodliwa.

Odpowiedź "żrąca" jest poprawna, ponieważ piktogram na etykiecie kwasu siarkowego(VI) jednoznacznie oznacza substancje, które mogą powodować ciężkie uszkodzenia tkanek. W systemie GHS (Globalnie Zharmonizowany System Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów) substancje żrące są klasyfikowane na podstawie ich zdolności do uszkadzania skóry oraz innych tkanek. Kwas siarkowy(VI) jest silnym kwasem, który ma zdolność do reagowania z wodą, co dodatkowo potęguje jego żrące właściwości. W praktyce, kontakt z kwasem siarkowym(VI) może prowadzić do poważnych oparzeń chemicznych, które wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. W laboratoriach i przemyśle chemicznym niezwykle istotne jest przestrzeganie zasad bezpieczeństwa związanych z obsługą substancji żrących, takich jak stosowanie odpowiednich środków ochrony osobistej (PPE), w tym rękawic, okularów ochronnych oraz odzieży odpornych na działanie chemikaliów. Zgodność z normami bezpieczeństwa, takimi jak OSHA i CLP, jest kluczowa dla minimalizacji ryzyka związanego z narażeniem na substancje żrące.

Pytanie 40

W trakcie kalibracji stężenia roztworu kwasu solnego na przynajmniej przygotowany roztwór zasady sodowej ma miejsce reakcja

A. redoks

B. zobojętniania

C. hydrolizy

D. wytrącania osadu

Odpowiedź 'zobojętniania' jest prawidłowa, ponieważ podczas reakcji pomiędzy kwasem solnym (HCl) a zasadowym roztworem sodowym (NaOH) dochodzi do neutralizacji, co jest klasycznym przykładem reakcji zobojętniania. W tej reakcji protony (H+) z kwasu reagują z jonami hydroksylowymi (OH-) z zasady, tworząc cząsteczki wody (H2O) oraz sól (NaCl). Proces ten jest fundamentalny w chemii analitycznej, szczególnie w titracji, gdzie precyzyjne określenie stężenia kwasu czy zasady jest kluczowe. Stosując mianowany roztwór NaOH do titracji HCl, uzyskujemy dokładny wynik, który jest niezbędny w laboratoriach do opracowywania roztworów o znanym stężeniu. Reakcje zobojętnienia są powszechnie wykorzystywane w różnych dziedzinach, w tym w przemyśle chemicznym, farmaceutycznym oraz w produkcji żywności, aby kontrolować pH i zapewnić właściwe warunki dla procesów chemicznych.

Rozpocznij nowy egzamin

Powrót do strony głównej