Wyniki egzaminu

Nowy egzamin

Informacje o egzaminie:

Zawód: Technik weterynarii
Kwalifikacja: ROL.11 - Prowadzenie chowu i inseminacji zwierząt
Data rozpoczęcia: 14 maja 2025 12:21
Data zakończenia: 14 maja 2025 12:34

Egzamin zdany!

Wynik: 37/40 punktów (92,5%)

Wymagane minimum: 20 punktów (50%)

Pochwal się swoim wynikiem!

Facebook

X.com

Szczegółowe wyniki:

Pytanie 1

W diecie dla świń nie wykorzystuje się ziemniaków

A. gotowanych kiszonych.

B. suszonych.

C. gotowanych.

D. surowych.

Odpowiedź "surowych" jest jak najbardziej trafna. W hodowli świń nie powinno się podawać surowych ziemniaków, bo zawierają one solaninę, która jest dość toksyczna i może zaszkodzić zwierzakom. Surowe ziemniaki mogą wywołać problemy z trawieniem, a jakby zwierzaki zjadły ich za dużo, to może być naprawdę niebezpieczne. Z tego, co wiem, ziemniaki w diecie świń zazwyczaj są podawane w formie przetworzonej, na przykład parowane – to pozwala zredukować poziom solaniny i poprawić strawność. Parowane ziemniaki są często dodawane do paszy, bo świetnie dostarczają węglowodanów i poprawiają smak takiej paszy. W przemyśle hodowlanym podkreśla się, żeby unikać surowych surowców, bo zdrowie i wydajność świń to podstawa, a takie praktyki są zgodne z tym, co w hodowli uznaje się za najlepsze.

Pytanie 2

Owulacja wywoływana przez kopulację zachodzi

A. u lochy

B. u maciorki

C. u królicy

D. u suki

Owulacja prowokowana aktem kopulacji występuje u królicy, co jest zjawiskiem znanym w zoologii jako owulacja indukowana. U samic królików, kontakt seksualny z samcem powoduje, że jajniki zaczynają produkować komórki jajowe. To proces, który jest kluczowy dla reprodukcji tej grupy zwierząt, ponieważ królice nie mają regularnego cyklu estralnego, jak to ma miejsce u innych gatunków. W praktyce, hodowcy zwierząt gospodarskich i zoologicznych wykorzystują tę naturalną właściwość do planowania hodowli i zwiększenia efektywności rozmnażania. Przykładowo, w przypadku komercyjnej hodowli królików, znajomość tego zjawiska pozwala na optymalizację czasu krycia, co przekłada się na wyższe wskaźniki urodzeń. Dlatego też zrozumienie mechanizmu owulacji indukowanej u królicy jest nie tylko interesujące z perspektywy zoologicznej, lecz także praktyczne w kontekście hodowli zwierząt.

Pytanie 3

Właściciel bydła, owiec oraz kóz jest zobowiązany do zgłoszenia w biurze powiatowym ARiMR każdej zmiany lokalizacji zwierząt w ciągu

A. 7 dni od daty wystąpienia zdarzenia

B. 180 dni od daty wystąpienia zdarzenia

C. 21 dni od daty wystąpienia zdarzenia

D. 30 dni od daty wystąpienia zdarzenia

Odpowiedź 7 dni od daty zaistnienia zdarzenia jest prawidłowa, ponieważ zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi zwierząt gospodarskich, każdy posiadacz bydła, owiec i kóz ma obowiązek zgłosić wszelkie zmiany miejsca pobytu tych zwierząt w ciągu 7 dni. Przepisy te wynikają z potrzeby monitorowania i utrzymania zdrowia zwierząt, zapobiegania chorobom oraz zapewnienia odpowiednich warunków życia. Tak szybkie zgłaszanie zmian wpływa również na skuteczność działań weterynaryjnych oraz kontrolnych. Na przykład, w przypadku epidemii choroby zakaźnej, szybkie zlokalizowanie potencjalnych ognisk choroby wymaga aktualnych informacji o lokalizacji zwierząt. Dobra praktyka w hodowli zwierząt polega na regularnym aktualizowaniu dokumentacji oraz zgłaszaniu zmian, co wspiera efektywność systemów zarządzania zdrowiem zwierząt oraz promuje odpowiedzialność w branży rolniczej. Przestrzeganie tego terminu jest kluczowe dla ochrony zarówno zwierząt, jak i ludzi.

Pytanie 4

Aby uzyskać 1 kg siana, ile zielonki jest potrzebne?

A. 2-3 kg zielonki

B. 6-7 kg zielonki

C. 8-9 kg zielonki

D. 4-5 kg zielonki

Wybór niewłaściwej ilości zielonki potrzebnej do wyprodukowania 1 kg siana często wynika z nieporozumień dotyczących procesów zachodzących w czasie suszenia roślin. Odpowiedzi sugerujące, że potrzebne jest 6-7 kg, 2-3 kg lub 8-9 kg zielonki, nie uwzględniają realnych strat masy, które mają miejsce podczas obróbki roślin. W rzeczywistości, zielonka składa się w dużej mierze z wody, co oznacza, że jej masa drastycznie maleje po wysuszeniu. Użycie 6-7 kg zielonki mogłoby sugerować zbyt dużą ilość, co prowadziłoby do nieefektywności w gospodarstwie, a przy 2-3 kg zielonki, nie uzyskano by wystarczającej ilości siana. Natomiast 8-9 kg zielonki to nadmiar, który nie tylko zwiększa koszty produkcji, ale również może prowadzić do strat i marnotrawstwa zasobów. Zrozumienie właściwego przelicznika jest kluczowe w kontekście efektywności produkcji rolnej, a także wpływa na ekonomię gospodarstwa. Dlatego warto jest podchodzić do tematu z większą uwagą, biorąc pod uwagę różnorodne czynniki wpływające na wydajność procesu produkcji siana takie jak wilgotność, rodzaj rośliny, a także czas zbiorów.

Pytanie 5

Różnice występujące pomiędzy poszczególnymi osobnikami tego samego gatunku, spowodowane zmianami w kodzie genetycznym, określa się mianem

A. postępem hodowlanym

B. zmiennością genetyczną

C. rekombinacją

D. odziedziczalnością

Zmienność genetyczna to termin odnoszący się do różnic w kodzie genetycznym, które występują pomiędzy osobnikami tego samego gatunku. Te różnice mogą wynikać z mutacji, rekombinacji genetycznej oraz innych procesów biologicznych. Zmienność genetyczna jest kluczowa dla ewolucji i adaptacji organizmów do zmieniającego się środowiska. Przykładem może być zmienność kolorów futra u zwierząt, która pozwala im lepiej kamuflować się w ich naturalnym środowisku. W hodowli roślin i zwierząt, zrozumienie zmienności genetycznej umożliwia wybór osobników o pożądanych cechach, co jest podstawą nowoczesnych praktyk hodowlanych. Zgodnie z zasadami genetyki, wyższa zmienność genetyczna w populacji jest często korzystna, ponieważ zwiększa szanse na przetrwanie gatunku. W kontekście biologii i ekosystemów, zmienność genetyczna jest fundamentem zdrowia populacji i ich zdolności do przystosowania się do zmian środowiskowych.

Pytanie 6

Jednym z powodów obniżenia jakości słoniny jest podawanie tucznikom w nadmiarze śruty

A. jęczmiennej

B. żytniej

C. pszennej

D. kukurydzianej

Śruta kukurydziana jest jednym z najczęściej stosowanych składników pasz dla tuczników ze względu na wysoką wartość energetyczną oraz obecność składników odżywczych, takich jak węglowodany. Jednakże, jej nadmiar w diecie tuczników może prowadzić do pogorszenia jakości słoniny. Zbyt wysoka ilość śruty kukurydzianej może wpływać na zwiększenie ogólnej zawartości tłuszczu, co w efekcie obniża jakość tuszy i mięsa. Wysoka koncentracja energii w diecie tuczników może prowadzić do niepożądanych efektów, takich jak odkładanie tłuszczu wewnętrznego oraz zmiana struktury i konsystencji tłuszczu, co przekłada się na jego jakość. W branży mięsnej rekomenduje się stosowanie zrównoważonej diety, która obejmuje różnorodne źródła białka i węglowodanów, aby zapewnić optymalne wyniki produkcyjne oraz jakość mięsa. Standardy jakości mięsa, takie jak te określone przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO), podkreślają znaczenie odpowiedniego bilansu składników odżywczych w diecie.

Pytanie 7

Dwunastnica znajduje się pomiędzy

A. jelitem czczym a jelitem biodrowym

B. jelitem biodrowym a jelitem ślepym

C. jelitem ślepym a okrężnicą

D. żołądkiem a jelitem cienkim

Dwunastnica, znana również jako duodenum, jest początkiem jelita cienkiego i znajduje się bezpośrednio po żołądku. Jej główną rolą jest kontynuacja procesu trawienia, który rozpoczyna się w żołądku, oraz wchłanianie substancji odżywczych. W dwunastnicy następuje mieszanie treści pokarmowej z sokami trzustkowymi, żółcią i sokiem jelitowym, co umożliwia dalsze trawienie. Zrozumienie lokalizacji dwunastnicy jest istotne nie tylko w kontekście anatomii, ale także w diagnostyce chorób układu pokarmowego, takich jak wrzody, zapalenie trzustki czy nowotwory. W praktyce klinicznej, znajomość tej lokalizacji pozwala na precyzyjniejsze wykonywanie procedur endoskopowych oraz biopsji. Ponadto, wiedza na temat funkcji dwunastnicy jest kluczowa w kontekście dietetyki, gdzie odpowiednie dostosowanie diety może wspierać zdrowie układu pokarmowego oraz poprawiać wchłanianie składników odżywczych.

Pytanie 8

Co określa obrót stada?

A. zbiorowisko zwierząt o wspólnych cechach gatunkowych lub użytkowych, tworzące określoną jednostkę produkcyjną

B. zestawienie ilościowych zmian, które zachodzą w stadzie w ustalonym okresie czasu (najczęściej rocznym), mających na celu odnowienie stada

C. liczbę zwierząt, która przeszła przez określoną grupę w stadzie w danym czasie, zazwyczaj w ciągu roku

D. procentowy udział różnych grup wiekowych oraz użytkowych poszczególnego gatunku w odniesieniu do całkowitej liczby sztuk w stadzie, przedstawiony w sztukach fizycznych

Obrót stada to termin odnoszący się do zestawienia zmian liczebności zwierząt w danym stadzie w określonym czasie, co ma kluczowe znaczenie dla zarządzania hodowlą. W praktyce, obrót stada pozwala na monitorowanie przyrostu i spadku liczby zwierząt, co jest istotne dla efektywnego zarządzania zasobami. Na przykład, w hodowli bydła mlecznego, regularne analizowanie obrotu stada umożliwia określenie, które kategorie zwierząt są najbardziej produktywne oraz jakie są potrzeby stada w zakresie żywienia i opieki weterynaryjnej. Dodatkowo, pozwala to na planowanie strategii odnowienia stada, co jest zgodne z dobrymi praktykami w hodowli zwierząt. Regularne monitorowanie obrotu stada wspiera także decyzje dotyczące sprzedaży lub zakupu nowych zwierząt, co wpływa na efektywność ekonomiczną całej produkcji. Standardy branżowe, takie jak normy welfare, wskazują na konieczność stałego nadzoru nad zdrowiem i kondycją zwierząt, co jest możliwe dzięki analizom obrotu stada. Zrozumienie tego procesu jest kluczowe dla każdego hodowcy, który dąży do optymalizacji produkcji i zapewnienia dobrostanu zwierząt.

Pytanie 9

Podaj właściwą sekwencję narządów układu oddechowego.

A. Jama nosowa, krtań, gardło, tchawica, oskrzeliki i oskrzela

B. Jama nosowa, gardło, krtań, tchawica, oskrzela i oskrzeliki

C. Jama nosowa, krtań, tchawica, gardło, oskrzela i oskrzeliki

D. Jama nosowa, gardło, tchawica, krtań, oskrzeliki i oskrzela

Prawidłowa kolejność narządów układu oddechowego to jama nosowa, gardło, krtań, tchawica, oskrzela i oskrzeliki. Jama nosowa jest pierwszym miejscem, gdzie powietrze wchodzi do organizmu, oczyszczając się z zanieczyszczeń i nawilżając. Następnie powietrze przemieszcza się przez gardło, które pełni rolę wspomagającą w oddychaniu oraz w procesie mówienia. Krtań jest odpowiedzialna za wydawanie dźwięków i zabezpiecza dolne drogi oddechowe przed dostaniem się pokarmu. Tchawica z kolei, jako struktura chrzęstna, prowadzi powietrze do oskrzeli, które rozgałęziają się na mniejsze oskrzeliki, docierające do płuc. Znajomość tej kolejności jest kluczowa w medycynie i biologii, ponieważ pozwala zrozumieć mechanizmy wentylacji i wymiany gazowej, a także jest istotna przy diagnostyce chorób układu oddechowego. Zrozumienie tej struktury jest również niezbędne w kontekście procedur medycznych, takich jak intubacja czy bronchoskopia.

Pytanie 10

Płynna, wysokoenergetyczna pasza, która powstaje jako produkt uboczny przy produkcji cukru, to

A. pulpa

B. młóto

C. wysłodki

D. melasa

Melasa jest gęstą, ciemną substancją powstałą jako produkt uboczny w procesie produkcji cukru z buraków cukrowych lub trzciny cukrowej. Zawiera dużą ilość węglowodanów, minerałów i witamin, co czyni ją wysokoenergetyczną paszą dla zwierząt. W praktyce stosowanie melasy w żywieniu zwierząt gospodarskich, zwłaszcza bydła i trzody chlewnej, jest powszechne. Melasa może być używana jako dodatek do paszy, poprawiając jej smakowitość i zwiększając kaloryczność. Oprócz tego, jej właściwości prebiotyczne wspierają zdrowie układu pokarmowego zwierząt. Standardy dotyczące stosowania melasy w żywieniu zwierząt powinny być zgodne z regulacjami krajowymi i międzynarodowymi, które zapewniają bezpieczeństwo oraz jakość paszy. Dobrą praktyką jest również monitorowanie jej jakości oraz wartości odżywczej, co pozwala na optymalizację diety zwierząt.

Pytanie 11

Osoba zajmująca się sztucznym unasiennianiem ma prawo pozyskiwać nasienie jedynie od podmiotu, który dysponuje zezwoleniem na

A. doprowadzenie reproduktora do użytkowania w punkcie kopulacyjnym, wydanym na czas nieokreślony

B. handel materiałami używanymi do sztucznego unasienniania

C. pozyskiwanie, konfekcjonowanie, przechowywanie i dostarczanie nasienia lub przechowywanie i dostarczanie nasienia

D. prowadzanie hodowli zwierząt, które spełniają wymogi dotyczące czystości rasy przeznaczonej do inseminacji

Odpowiedź, która stwierdza, że inseminator może zaopatrywać się w nasienie wyłącznie u podmiotu posiadającego zezwolenie na pozyskiwanie, konfekcjonowanie, przechowywanie i dostarczanie nasienia, jest prawidłowa, ponieważ te procedury są kluczowe dla zapewnienia wysokiej jakości materiału do sztucznego unasienniania. Tylko podmioty posiadające odpowiednie zezwolenia są w stanie gwarantować, że pozyskiwane nasienie jest wolne od chorób oraz że spełnia wymogi dotyczące czystości rasy, co jest niezwykle ważne dla sukcesu inseminacji. Zgodnie z obowiązującymi standardami, każdy etap przetwarzania nasienia, od pozyskania po dostarczenie, musi odbywać się w kontrolowanych warunkach, które zapewniają bezpieczeństwo i jakość. Przykładowo, w przypadku bydła, nasienie powinno być przechowywane w odpowiednich warunkach kriogenicznych, co zapewnia jego długotrwałą przydatność. W związku z tym, posiadanie zezwolenia na wszystkie wymienione procesy jest niezbędne dla inseminatorów, aby mogli świadczyć usługi zgodnie z obowiązującymi normami i najlepszymi praktykami branżowymi.

Pytanie 12

Zwierzę hodowlane nie jest zwierzęciem zwierzęciem gospodarczym, gdy

A. posiada rodowód oraz orzeczenie weterynaryjne dotyczące zdrowia i zdolności do rozrodu

B. jego przodkowie zostali zarejestrowani w księdze hodowlanej lub wpisani w tę księgę lub w rejestrze danej rasy lub ras, bądź linii hodowlanej

C. zostało wpisane, zarejestrowane lub spełnia kryteria do wpisu lub rejestracji w księdze hodowlanej lub rejestrze

D. jego zastosowanie jest uwzględnione w programie hodowlanym realizowanym dla danej księgi hodowlanej lub rejestru

Odpowiedź wskazująca na posiadanie rodowodu pochodzenia oraz orzeczenia lekarsko-weterynaryjnego o zdrowiu i przydatności do rozrodu jest prawidłowa, ponieważ te dokumenty są kluczowe w kontekście oceny jakości zwierzęcia hodowlanego. Rodowód pochodzenia stanowi dowód na to, że zwierzę pochodzi od zwierząt zarejestrowanych w księdze hodowlanej, co jest istotne dla zachowania czystości rasy i jakości hodowli. Orzeczenie lekarsko-weterynaryjne natomiast potwierdza, że zwierzę jest zdrowe i zdolne do reprodukcji, co jest niezbędne dla zapewnienia zdrowego potomstwu. W praktyce, aby zwierzę mogło być uznawane za hodowlane, musi spełniać określone normy, które są zgodne z zasadami etycznymi i praktykami w hodowli. Na przykład, w przypadku hodowli psów rasowych, organizacje kynologiczne wymagają, aby wszystkie zwierzęta miały udokumentowane zdrowie i pochodzenie, co wpływa na ich wartość oraz bezpieczeństwo hodowli.

Pytanie 13

Prącie o cienkiej budowie, długości około 50 cm, z esowatym zgięciem przed moszną oraz charakterystycznym spiralnie skręconym końcem występuje

A. u buhaja

B. u psa

C. u ogiera

D. u knura

Prącie knura, charakteryzujące się cienką budową, długością około 50 cm oraz typowym zgięciem esowatym przed moszną, jest unikalne w świecie zwierząt hodowlanych. Wierzchołek prącia knura ma spiralny kształt, co ułatwia skuteczne zapłodnienie lochy. Wiedza na temat anatomii i fizjologii knura jest istotna dla hodowców świń, ponieważ właściwe zrozumienie budowy anatomicznej tych zwierząt wpływa na efektywność rozrodu. Knury są często używane w programach hodowlanych, a ich zdrowie i kondycja mają kluczowe znaczenie dla uzyskania silnych i zdrowych potomków. W praktyce, hodowcy powinni również zwracać uwagę na techniki inseminacji oraz prowadzenie odpowiedniej selekcji genetycznej, co pozwoli na poprawę cech użytkowych stada. Dobre praktyki hodowlane obejmują także monitorowanie stanu zdrowia knurów, co ma znaczący wpływ na ich zdolności reprodukcyjne oraz ogólną wydajność produkcji świń.

Pytanie 14

Zgodnie z Zasadami Wzajemnej Zgodności dotyczących dobrostanu, minimalny okres, w którym prosięta powinny pozostawać z lochą, przy braku zagrożenia dla życia i zdrowia zarówno lochy, jak i prosiąt, wynosi

A. 21 dni

B. 28 dni

C. 14 dni

D. 35 dni

Odpowiedź 28 dni jest jak najbardziej trafna. Zasadniczo według zasad dotyczących dobrostanu zwierząt, prosięta powinny spędzać ze swoją matką co najmniej 28 dni. Jeśli nie ma zagrożenia dla zdrowia, to ten czas jest naprawdę kluczowy. Wiesz, prosięta w tym okresie uczą się nie tylko od lochy, ale też przejmują ważne mikroorganizmy, które są super istotne dla ich odporności. Jak praktycznie na to spojrzeć, to spędzenie tego czasu z matką sprawia, że prosięta lepiej podchodzą do życia w nowym miejscu. Warto też dodać, że organizacje zajmujące się dobrostanem zwierząt dokładnie analizują, jak ważne jest, żeby zwierzęta mogły zachowywać się naturalnie, a czas z matką do tego pasuje. Im dłużej prosięta są z lochą, tym mniej stresu mają, co na pewno wpływa pozytywnie na ich zdrowie i dalszy rozwój. W hodowlach, które stosują te zasady, często widzi się mniejszą śmiertelność i lepszy przyrost masy wśród prosiąt.

Pytanie 15

Określ właściwą powierzchnię okien dla pomieszczenia inwentarskiego o powierzchni 120 m², przy założeniu, że wymagany stosunek powierzchni okien do podłogi wynosi 1:15?

A. 8 m2

B. 12 m2

C. 15 m2

D. 10 m2

Wynik 8 m² dla okien w pomieszczeniu inwentarskim o powierzchni 120 m² jest zgodny z wymaganym stosunkiem okien do podłogi wynoszącym 1:15. Aby obliczyć wymaganą powierzchnię okien, należy podzielić całkowitą powierzchnię pomieszczenia przez wskaźnik. W tym przypadku, 120 m² / 15 = 8 m². Odpowiednia wentylacja oraz naturalne doświetlenie odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowego środowiska dla zwierząt hodowlanych. Powierzchnia okien w pomieszczeniach inwentarskich powinna być dostosowana do rodzaju zwierząt, sezonu, a także warunków klimatycznych. Na przykład, w obiektach zajmujących się hodowlą drobiu, większa ilość światła dziennego może przyczynić się do lepszego wzrostu ptaków. Standardy budowlane oraz normy dotyczące hodowli zwierząt zalecają odpowiednie proporcje okien w celu zapewnienia optymalnych warunków. W praktyce, odpowiednie zaprojektowanie okien oraz ich umiejscowienie może również wpłynąć na efektywność energetyczną budynku.

Pytanie 16

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.

Pytanie 17

Żołądek jednokomorowy jest elementem układu pokarmowego

A. kota oraz psa

B. konia oraz świni

C. krowy oraz owcy

D. królika oraz kozy

Żołądek jednokomorowy nie występuje w przypadku krowy i owcy, ponieważ oba te gatunki mają żołądki o bardziej złożonej budowie, składające się z czterech komór. Taki typ żołądka, zwany żołądkiem przeżuwaczy, jest charakterystyczny dla zwierząt roślinożernych, które muszą przetwarzać trudne do strawienia materiały roślinne. Wymaga to odpowiedniego rozdzielenia procesu trawienia na kilka etapów, co poprawia efektywność wykorzystania pożywienia. Niezrozumienie, że krowy i owce są przeżuwaczami, prowadzi do błędnych wniosków na temat ich układu pokarmowego oraz sposobu, w jaki trawią pokarm. Podobnie niepoprawne jest przypisanie żołądka jednokomorowego do kota i psa, które są zwierzętami mięsożernymi, ale ich budowa układu pokarmowego również różni się od struktury typowej dla koni i świń. Koty i psy mają żołądki jednokomorowe, ale ich dieta oraz sposób trawienia są dostosowane do innego rodzaju pokarmu. Kluczowe jest zrozumienie, że rodzaj żołądka ma bezpośredni wpływ na dietę i strategię żywieniową tych zwierząt. Błędy w interpretacji tego zagadnienia mogą prowadzić do niewłaściwego żywienia, co z kolei wpływa na zdrowie i samopoczucie zwierząt.

Pytanie 18

Podczas podawania drobnych buraków owcy doszło do zadławienia. Co należy zastosować w celu udzielenia pierwszej pomocy?

A. sondę

B. emaskulator

C. dutkę

D. dekornizator

Sonda jest odpowiednim narzędziem do udzielania pierwszej pomocy w przypadku zadławienia u owcy. Służy do usuwania przeszkód z dróg oddechowych, co jest kluczowe dla przywrócenia swobodnego oddychania zwierzęcia. W praktyce, sonda wprowadzana jest przez jamę ustną do przełyku, co umożliwia usunięcie zalegających resztek pokarmowych lub innych obiektów. W przypadku owiec, które mają tendencję do połykania dużych kawałków pokarmu, zastosowanie sondy jest uzasadnione, aby zapobiec poważnym komplikacjom, takim jak uduszenie. Dobrą praktyką jest również posiadanie kilku rozmiarów sond dostępnych w zestawie pierwszej pomocy dla zwierząt, co pozwala na dostosowanie narzędzia do konkretnego przypadku. Istotne jest, aby przed zastosowaniem sondy upewnić się, że zwierzę jest odpowiednio unieruchomione, aby zminimalizować ryzyko kontuzji zarówno dla owcy, jak i dla osoby udzielającej pomocy. Zgodnie z wytycznymi weterynaryjnymi, regularne szkolenie z zakresu pierwszej pomocy dla zwierząt, w tym umiejętność posługiwania się sondą w sytuacjach awaryjnych, jest zalecane dla każdego hodowcy.

Pytanie 19

Termin określający krycie lochy nasieniem różnych knurów w trakcie tej samej rui to

A. ejakulacja

B. heterospermia

C. bioasekuracja

D. spermatogeneza

Heterospermia to coś, co oznacza, że locha może być kryta przez kilka knurów podczas jednej rui. Z mojego doświadczenia wynika, że to może być całkiem ciekawe rozwiązanie w hodowli. Dzięki temu potomstwo może być bardziej różnorodne genetycznie, a to jest ważne, bo mamy wtedy większe szanse na uzyskanie pożądanych cech u zwierząt. W hodowli to już uznawane jest za nowoczesną metodę, która może pomóc lepiej zarządzać genotypem całego stada. Ale trzeba pamiętać, że wprowadzenie takiego systemu wymaga sporej kontroli nad zdrowiem i jakością nasienia, żeby nie ryzykować przenoszeniem chorób. Praktyki związane z heterospermią powinny być zgodne z tym, co zalecają organizacje zajmujące się zdrowiem zwierząt. Moim zdaniem, takie podejście może zwiększyć efektywność hodowli i poprawić dobrostan zwierząt, bo dajemy im lepsze geny do rozwoju.

Pytanie 20

Kondensowane suplementy mineralne lub mineralno-witaminowe w formie tabletek, kapsułek lub ampułek, podawane krowom dożwaczowo za pomocą specjalnych pistoletów, to

A. prebiotyki

B. detoksykanty

C. inokulanty

D. bolusy

Bolusy to skondensowane dodatki mineralne lub mineralno-witaminowe, które są stosowane w hodowli bydła, szczególnie u krów mlecznych. Aplikowane dożwaczowo za pomocą specjalnych pistoletów, bolusy zapewniają dostarczenie niezbędnych składników odżywczych w sposób efektywny i kontrolowany. Dzięki swojej formie, bolusy mogą zawierać witaminy, minerały oraz inne substancje biologicznie czynne, co pomaga w poprawie ogólnej kondycji zwierząt, zwiększeniu wydajności mlecznej oraz wspieraniu zdrowia układu pokarmowego. Przykładem zastosowania bolusów jest ich stosowanie w okresach stresu metabolicznego, na przykład po wycieleniu, kiedy zapotrzebowanie na witaminy i minerały jest znacznie wyższe. Korzystając z bolusów, hodowcy mogą skutecznie zminimalizować ryzyko wystąpienia niedoborów oraz chorób pokarmowych, co jest zgodne z najlepszymi praktykami w zakresie żywienia zwierząt. Regularne stosowanie bolusów pozwala na lepsze zarządzanie stanem zdrowia stada oraz optymalizację procesów produkcyjnych w gospodarstwie.

Pytanie 21

W końcowej fazie hodowli gęsi często stosuje się ziarno

A. jęczmienia

B. pszenicy

C. żyta

D. owsa

Owies jest szczególnie cenionym zbożem w końcowym okresie tuczu gęsi ze względu na swoje korzystne właściwości odżywcze oraz energetyczne. Zawiera wyższą zawartość tłuszczów i błonnika w porównaniu do innych zbóż, co wspiera prawidłowy rozwój gęsi oraz przyczynia się do efektywnego przyrostu masy ciała. Wprowadzenie owsa do diety gęsi pobudza ich apetyt, co jest istotne w ostatnich etapach tuczu, gdy gęsi powinny zwiększyć swoją masę przed ubojami. Przykładowo, w praktyce hodowlanej, owies może być podawany w formie całego ziarna lub jako składnik paszy mieszanej, co umożliwia łatwe dostosowanie diety do indywidualnych potrzeb ptaków. Dodatkowo, owies jest zbożem o niskim indeksie glikemicznym, co przyczynia się do stabilizacji poziomu cukru we krwi, hamując jednocześnie nagłe skoki energii, co jest korzystne w kontekście zdrowia gęsi. W wielu gospodarstwach stosuje się owies zgodnie z zaleceniami weterynarzy i specjalistów ds. żywienia zwierząt, co wpływa na jakość uzyskiwanych produktów.

Pytanie 22

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.

Pytanie 23

Kury rasy Leghorn mają grzebień

A. pojedynczy

B. orzeszkowy

C. groszkowy

D. różyczkowy

Kury rasy Leghorn charakteryzują się grzebieniem pojedynczym, co jest jednym z kluczowych elementów ich morfologii. Grzebień ten jest dobrze rozwinięty i wyróżnia się prostą strukturą, co sprzyja lepszej wentylacji i termoregulacji ptaków w ciepłym klimacie, w którym często są hodowane. Pojedynczy grzebień jest istotny również z punktu widzenia estetyki i standardów wystawowych, ponieważ wiele organizacji hodowlanych wymaga od zwierząt poszczególnych cech rasowych. Rasa Leghorn, znana ze swojej wydajności w produkcji jaj, jest szeroko stosowana w przemyśle drobiarskim. Znajomość cech morfologicznych, takich jak grzebień, jest kluczowa dla hodowców, którzy dążą do utrzymania czystości rasy oraz poprawy parametrów produkcyjnych. Właściwe zrozumienie i identyfikacja tych cech to niezbędny element skutecznego zarządzania stadem drobiu.

Pytanie 24

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.

Pytanie 25

Gdy bilans zapasów jest dodatni, decyzja może być podjęta, aby

A. dokupić pasze

B. dokupić pasze i sprzedać zwierzęta

C. sprzedać pasze

D. sprzedać zwierzęta

Sprzedaż pasz w przypadku dodatniego bilansu pasz jest zgodna z zasadą efektywności zarządzania zasobami w hodowli zwierząt. Dodatni bilans oznacza, że posiadamy więcej pasz, niż jest to niezbędne do zaspokojenia potrzeb żywieniowych zwierząt. Sprzedaż nadwyżki pasz pozwala na optymalizację kosztów, generowanie dodatkowego przychodu oraz minimalizowanie strat związanych z przechowywaniem nadmiernych ilości pasz. Na przykład, jeżeli mamy do dyspozycji ekstra ilość paszy białkowej, która nie będzie wykorzystana w najbliższym czasie, jej sprzedaż innym hodowcom może przynieść korzyści ekonomiczne, a także przyczynić się do lepszego zarządzania lokalnym rynkiem pasz. W praktyce, taka decyzja powinna być podejmowana z uwzględnieniem bieżących i prognozowanych potrzeb stada, co jest kluczowe dla zachowania zdrowia zwierząt i efektywności produkcji. Warto również zwrócić uwagę na zmieniające się ceny pasz na rynku, co może wpływać na rentowność sprzedaży. Zgodność z dobrymi praktykami gospodarczymi oraz zachowanie płynności finansowej stanowi fundament efektywnego zarządzania produkcją zwierzęcą.

Pytanie 26

Oksytocyna jest rodzajem hormonu

A. wspierającym przebieg ciąży

B. ulepszającym wydalenie płodu

C. hamującym wydzielanie mleka

D. przyśpieszającym proces owulacji

Oksytocyna jest hormonem peptydowym, który odgrywa kluczową rolę w procesie porodowym, szczególnie w fazie wypierania płodu. Hormon ten stymuluje skurcze macicy, co jest niezbędne do skutecznego narodzin dziecka. Oksytocyna jest wydzielana przez przysadkę mózgową i jej działanie jest znane jako 'hormon miłości', ponieważ również sprzyja tworzeniu więzi emocjonalnych. W praktyce klinicznej, oksytocyna jest często stosowana w indukcji porodu lub w celu wzmocnienia skurczów macicy podczas porodu. Zrozumienie roli oksytocyny w porodzie jest istotne dla personelu medycznego, ponieważ właściwe jej zastosowanie może znacznie poprawić wyniki porodowe i zminimalizować ryzyko powikłań. Ponadto, badania pokazują, że oksytocyna ma również wpływ na zachowania społeczne i empatię, co czyni ją interesującym obszarem badań w kontekście psychologii i psychiatrii.

Pytanie 27

W żywieniu stosowane są jednostki wartości energetycznej pasz JPM oraz JPŻ

A. kotów.

B. koni.

C. bydła.

D. świń.

Jednostki wartości energetycznej pasz JPM (jednostki paszowe mega) oraz JPŻ (jednostki paszowe żywieniowe) są kluczowe w żywieniu bydła, ponieważ pomagają w precyzyjnym obliczaniu zapotrzebowania energetycznego tych zwierząt. W przypadku bydła, szczególnie bydła mięsnego i mlecznego, odpowiednie dobieranie paszy o określonej wartości energetycznej jest niezbędne dla zapewnienia ich zdrowia oraz optymalizacji produkcji. Na przykład, pasze dla bydła mlecznego muszą być dostosowane do ich wysokiego zapotrzebowania na energię w okresie laktacji, co można osiągnąć poprzez stosowanie pasz o wysokiej wartości JPM i JPŻ. Ważne jest, aby stosować te wartości w kontekście zaleceń żywieniowych oraz norm produkcyjnych, takich jak normy opracowywane przez Komitet Żywienia Zwierząt Polskiej Akademii Nauk, co zapewnia efektywność produkcji oraz zdrowie zwierząt. Ponadto, znajomość jednostek JPM i JPŻ umożliwia także lepsze zarządzanie kosztami pasz, co jest kluczowe dla rentowności produkcji zwierzęcej.

Pytanie 28

Jakim stawem łączą się kość ramienna z kośćmi przedramienia?

A. kolanowy

B. nadgarstkowy

C. ramienny

D. łokciowy

Staw łokciowy łączy kość ramienną z kośćmi przedramienia, czyli kością promieniową i łokciową. Jest to staw złożony, który umożliwia zarówno zginanie, jak i prostowanie oraz rotację przedramienia. W praktyce, pełni kluczową rolę w umożliwieniu ruchów takich jak podnoszenie i przenoszenie przedmiotów, a także w wielu sportach, gdzie precyzyjne ruchy rąk są niezbędne. Zgodnie z anatomią człowieka, staw łokciowy zapewnia stabilność podczas wykonywania codziennych czynności, a także w dyscyplinach wymagających dużej precyzji, jak rzut dyskiem czy strzelectwo. Ponadto, odpowiednie zrozumienie budowy i funkcji stawu łokciowego jest istotne w rehabilitacji po urazach, ponieważ pozwala na opracowanie skutecznych programów terapeutycznych, które przywracają pełną funkcjonalność kończyny górnej.

Pytanie 29

Jaką paszę dietetyczną wykorzystuje się w żywieniu koni?

A. żyto w formie ziaren

B. słoma z żyta

C. kiszonka kukurydziana

D. mesz

Mesz to specjalnie przygotowana pasza dietetyczna dla koni, która ma na celu wspieranie ich zdrowia i kondycji. Obejmuje ona mieszankę różnych składników, takich jak zboża, siemię lniane i dodatki witaminowo-mineralne, które dostarczają niezbędnych składników odżywczych. Mesz jest szczególnie zalecany dla koni w okresach intensywnego wysiłku fizycznego, rekonwalescencji lub w przypadku problemów trawiennych, ponieważ pomocniczo działa na układ pokarmowy, nawadnia organizm oraz wspiera procesy regeneracyjne. Stosowanie meszu powinno być zgodne z zaleceniami specjalistów w dziedzinie żywienia koni, aby zapewnić optymalny dobrostan zwierząt. Dodatkowo, w praktyce często łączy się go z innymi rodzajami pasz, aby dostarczyć koniom zróżnicowaną dietę, bogatą w białko, błonnik oraz niezbędne minerały, co jest zgodne z zasadami żywienia opartego na indywidualnych potrzebach danego konia.

Pytanie 30

Do wysokobiałkowych pasz zaliczają się

A. kiszonki i marchew

B. zboża oraz wysłodki buraczane

C. śruty poekstrakcyjne oraz nasiona roślin strączkowych

D. mączki zwierzęce i okopowe

Śruty poekstrakcyjne i nasiona roślin strączkowych są uznawane za pasze wysokobiałkowe, ponieważ dostarczają one znaczną ilość białka potrzebnego w diecie zwierząt. Śruty poekstrakcyjne, takie jak śruta sojowa czy rzepakowa, są produktem ubocznym procesu ekstrakcji oleju z nasion oleistych i charakteryzują się wysoką zawartością białka, często przekraczającą 40%. Nasiona roślin strączkowych, takie jak groch czy fasola, również są bogate w białko, co czyni je idealnym składnikiem w żywieniu zwierząt, szczególnie w dietach bydła, świń oraz drobiu. W praktyce, wykorzystanie pasz wysokobiałkowych jest kluczowe w przemysłowej produkcji mięsa, mleka i jaj, gdzie odpowiednia podaż białka wpływa na wzrost, wydajność oraz zdrowie zwierząt. Zgodnie z zaleceniami żywieniowymi, stosowanie tych pasz powinno być zrównoważone z innymi składnikami diety, aby zapewnić optymalne warunki do produkcji zwierzęcej oraz zdrowy rozwój organizmów, co jest zgodne z najlepszymi praktykami w hodowli zwierząt.

Pytanie 31

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.

Pytanie 32

Który z narządów pełni funkcję magazynowania krwi w organizmie?

A. serce

B. aorta

C. żyła wątrobowa

D. śledziona

Śledziona jest narządem odpowiedzialnym za magazynowanie krwi oraz pełni funkcję w układzie odpornościowym. Znajduje się w lewym górnym kwadrancie jamy brzusznej, blisko żołądka. Jej zdolność do przechowywania krwi pozwala na szybkie uwolnienie większych ilości erytrocytów i płytek krwi w odpowiedzi na różne potrzeby organizmu, na przykład przy utracie krwi lub w stanach zwiększonego zapotrzebowania na tlen. Śledziona jest również odpowiedzialna za degradację starych i uszkodzonych krwinek czerwonych, co ma kluczowe znaczenie dla utrzymania zdrowia układu krwionośnego. W praktyce, w przypadku urazów lub schorzeń wpływających na krzepliwość krwi, znajomość funkcji śledziony jest istotna dla zapewnienia odpowiedniej interwencji medycznej. Warto również podkreślić znaczenie śledziony w kontekście transfuzji krwi, gdzie jej właściwości mogą wpływać na wybór dawcy i biorcy. Zatem, znajomość roli śledziony w gospodarce krwi jest ważna nie tylko dla zrozumienia anatomii, ale również dla praktycznego zastosowania w medycynie.

Pytanie 33

Optymalny rezultat uzyskuje się przy inseminacji loch w

A. końcowej fazie rui, między 38-48 godziną od jej wystąpienia

B. momencie po zakończeniu objawów rui, między 48-72 godziną od jej wystąpienia

C. szczytowej fazie rui, między 12-36 godziną od jej wystąpienia

D. początkowej fazie rui, między 12-14 godziną od jej wystąpienia

Wskazanie szczytowej fazy rui jako najlepszego momentu do inseminacji lochy jest naprawdę w porządku. To wtedy samice mają najwyższy poziom hormonów, co zdecydowanie zwiększa szanse na zapłodnienie. Jak się to robi? No, najlepiej inseminować od 12 do 36 godzin po wystąpieniu rui, wtedy plemniki są na miejscu, gdy komórki jajowe czekają. Trzeba też pamiętać, żeby robić to w odpowiednich odstępach, by zwiększać szansę na ciążę. Pomocne mogą być technologie monitorujące rui oraz analiza cyklu płciowego loch. Badania pokazują, że podczas tej fazy można uzyskać więcej cieląt na jedną lochę, co z punktu widzenia hodowli jest bardzo korzystne. Nie zapominajmy też o dbaniu o zdrowie lochy, bo to wszystko wpływa na rui i jej powodzenie, więc dobrze jest przestrzegać najlepszych praktyk w zarządzaniu stadem.

Pytanie 34

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.

Pytanie 35

Jak długo należy utrzymywać cielęta na ściółce po ich narodzinach?

A. 1 tydzień

B. 2 miesiące

C. 2 tygodnie

D. 1 miesiąc

Okres przebywania cieląt na ściółce jest kluczowy dla ich rozwoju, a niepoprawne podejścia do tego zagadnienia mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Wybór czasu krótszego niż 2 tygodnie, takiego jak 1 tydzień, 2 tygodnie czy 1 miesiąc, może nie zapewnić cielętom wystarczającej ochrony immunologicznej. Kiedy cielęta opuszczają ściółkę zbyt wcześnie, ich organizmy mogą nie zdążyć wytworzyć odpowiednich przeciwciał, co zwiększa ryzyko chorób zakaźnych i obniża ich przyszłą efektywność produkcyjną. W praktyce, zbyt krótki czas na ściółce może skutkować też wyższą śmiertelnością wśród młodych zwierząt. Ponadto, niektóre zalecenia dotyczące hodowli zwierząt, takie jak te wynikające z dyrektyw unijnych, podkreślają znaczenie odpowiedniego okresu przebywania cieląt w bezpiecznym i zdrowym środowisku. Warto również zaznaczyć, że istnieje wiele czynników wpływających na decyzję o czasie przebywania cieląt na ściółce, w tym warunki sanitarno-epidemiologiczne oraz czynniki środowiskowe. Ignorowanie tych wytycznych prowadzi do błędnych założeń i potencjalnych strat w hodowli.

Pytanie 36

Produkcja którego surowca pochodzenia zwierzęcego wykorzystuje programy świetlne?

A. mięsa.

B. wełny.

C. jaj.

D. mleka.

Programy świetlne w produkcji jaj mają kluczowe znaczenie dla stymulacji wydajności ptaków oraz poprawy jakości ich jaj. Użycie sztucznego oświetlenia pozwala na kontrolę cyklu świetlno-temperaturowego, co z kolei wpływa na hormonalną regulację produkcji jaj. Na przykład, większość kur niosek potrzebuje około 14-16 godzin światła dziennie, aby maksymalizować produkcję jaj. Umożliwia to zwiększenie ilości jaj składanych przez ptaki, co jest szczególnie ważne w intensywnych systemach hodowlanych. Standardy branżowe, takie jak te określone przez European Food Safety Authority (EFSA), zalecają, aby systemy oświetleniowe były dostosowane do naturalnych cykli, co sprzyja dobrostanowi zwierząt. Dobrze zaplanowane programy świetlne mogą także redukować stres u ptaków, co wpływa na ich zdrowie i ogólną wydajność w hodowli.

Pytanie 37

Brak witaminy w diecie może prowadzić do zahamowania wzrostu młodych zwierząt oraz obniżenia jakości ich widzenia

A. E (tokoferol)

B. A (akseroftol, retinol)

C. K (fitochinon)

D. D (kalcyferol)

Witamina A, znana też jako akseroftol, jest mega ważna, szczególnie jeśli chodzi o rozwój młodych zwierząt. Jej brak może naprawdę spowodować sporo problemów, takich jak wolniejszy wzrost czy problemy ze wzrokiem. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania siatkówki oka, bo bierze udział w tworzeniu rodopsyny, barwnika, który pozwala nam widzieć w słabym świetle. W praktyce, to stosowanie suplementów diety dla zwierząt hodowlanych ma sens, szczególnie gdy rosną szybko lub jak jest ich za mało, a to może się zdarzyć. Dobrą praktyką żywieniową jest zadbanie o to, żeby w diecie zwierząt była odpowiednia ilość witaminy A, bo wtedy mogą być zdrowsze i lepiej rosnąć. Na przykład w przypadku bydła, odpowiednia ilość witaminy A zmniejsza ryzyko chorób oczu, co przekłada się na lepsze wyniki produkcyjne. Nie można zapominać, że witamina A wspiera też układ immunologiczny, co ogólnie wpływa na zdrowie zwierząt.

Pytanie 38

Aby przygotować do sprzedaży buhaja w wieku osiemnastu miesięcy, należy go prowadzić na

A. drążku przymocowanym do kółka nosowego.

B. linii przymocowanej do rogów.

C. linii przymocowanej do kantara.

D. drążku przymocowanym do rogów.

Drążek przymocowany do kółka nosowego to optymalna metoda prowadzenia buhaja w wieku 18 miesięcy, ponieważ zapewnia nie tylko bezpieczeństwo, ale również kontrolę nad zwierzęciem. Tego rodzaju akcesorium pozwala na łatwe manewrowanie i ogranicza ryzyko urazów, zarówno dla zwierzęcia, jak i dla osoby prowadzącej. W praktyce, stosowanie drążka z kółkiem nosowym umożliwia zachowanie odpowiedniej odległości i stabilności, co jest szczególnie istotne w przypadku dużych i silnych zwierząt. Właściwe użycie tego narzędzia wpisuje się w standardy hodowli, gdzie kluczowe jest wzmacnianie pozytywnych relacji między zwierzęciem a człowiekiem oraz minimalizacja stresu. Dodatkowo, drążek pozwala na precyzyjniejsze kierowanie ruchem buhaja, co może być niezbędne w sytuacjach, gdy zwierzę reaguje impulsywnie. Warto również zaznaczyć, że stosowanie kółka nosowego jest powszechnie akceptowane w branży hodowlanej, co potwierdzają zalecenia wielu organizacji zajmujących się dobrostanem zwierząt. Przykładowo, w wielu gospodarstwach rolnych, gdzie hoduje się bydło, drążki nosowe są standardowym wyposażeniem, co świadczy o ich praktyczności i efektywności.

Pytanie 39

Jakie ma znaczenie witamina K w organizmach zwierzęcych?

A. krzepliwość krwi

B. płodność

C. mineralizację kości

D. wzrok

Witamina K jest bardzo ważna, jeśli chodzi o krzepliwość krwi. Bez niej organizm może mieć spore problemy, bo nie będzie mógł prawidłowo aktywować odpowiednich białek, które są niezbędne do krzepnięcia. Mówiąc prościej, jeśli nie ma wystarczającej ilości witaminy K, ryzyko krwawień wzrasta, a rany goją się wolniej. W medycynie weterynaryjnej na przykład, podawanie witaminy K jest kluczowe przy zatruciach rodentycydami, które potrafią zaburzać ten cykl. Oprócz tego, niektóre badania sugerują, że witamina K może mieć pozytywny wpływ na zdrowie kości, ale jej główna rola to właśnie wsparcie w krzepliwości. Dlatego ważne, aby zwierzęta miały w diecie źródła witaminy K, takie jak zielone warzywa liściaste czy dodatkowe suplementy. Niedobory mogą prowadzić do groźnych problemów zdrowotnych.

Pytanie 40

Co oznacza selekcja w hodowli zwierząt?

A. wybór najlepszych osobników na rodziców przyszłych pokoleń

B. eliminację starych oraz chorych osobników ze stada

C. ocenę różnorodności genetycznej zwierząt

D. analizę budowy i stanu zdrowia zwierząt

Selekcja zwierząt to naprawdę ważna sprawa, jeśli mówimy o hodowli. Chodzi o to, żeby wybrać te osobniki, które mają najlepsze cechy, na przykład wydajność mleczną albo odporność na choroby. W hodowli bydła mlecznego, hodowcy często stawiają na krowy, które dają najwięcej mleka, żeby mieć lepsze wyniki w przyszłości. Warto wrzucić do tego testy genetyczne, bo one naprawdę pomagają w podejmowaniu lepszych decyzji. Ciekawe, że dzięki nim można lepiej ocenić, które zwierzęta są wartościowe do rozmnażania. I pamiętajmy, że selekcja powinna odbywać się z zachowaniem etyki, by dbać nie tylko o wyniki, ale też o dobrostan zwierząt. To ważne dla zrównoważonego rozwoju naszych gospodarstw.

Rozpocznij nowy egzamin

Powrót do strony głównej