Wyniki egzaminu

Nowy egzamin

Informacje o egzaminie:

Zawód: Technik fotografii i multimediów
Kwalifikacja: AUD.02 - Rejestracja, obróbka i publikacja obrazu
Data rozpoczęcia: 16 maja 2025 00:19
Data zakończenia: 16 maja 2025 00:28

Egzamin zdany!

Wynik: 32/40 punktów (80,0%)

Wymagane minimum: 20 punktów (50%)

Pochwal się swoim wynikiem!

Facebook

X.com

Szczegółowe wyniki:

Pytanie 1

W najnowszych systemach zarządzania biblioteką zdjęć keyword hierarchies oznaczają

A. strukturę słów kluczowych z relacjami nadrzędności i podrzędności

B. automatyczne sortowanie zdjęć według hierarchii jakości

C. system automatycznego tagowania zdjęć przez algorytmy AI

D. klasyfikację kolorów według modelu przestrzeni HSL

Struktura słów kluczowych z relacjami nadrzędności i podrzędności to kluczowy element organizacji danych w systemach zarządzania biblioteką zdjęć. Hierarchie słów kluczowych pozwalają na efektywne kategoryzowanie i wyszukiwanie zdjęć w oparciu o powiązania pomiędzy różnymi terminami. Na przykład, jeśli mamy słowo kluczowe 'zwierzęta' jako termin nadrzędny, to pod nim możemy mieć terminy podrzędne takie jak 'psy', 'koty' czy 'ptaki'. Dzięki temu, gdy użytkownik wyszuka zdjęcia z kategorii 'zwierzęta', system automatycznie uwzględni również obrazy przypisane do bardziej szczegółowych kategorii. Tego rodzaju podejście wspiera zarządzanie dużymi zbiorami zdjęć, które mogą być skomplikowane do przeszukiwania bez odpowiedniej struktury. W praktyce zastosowanie hierarchii zwiększa efektywność operacji takich jak przeszukiwanie, filtrowanie i organizowanie zdjęć, co jest zgodne z dobrymi praktykami w zakresie zarządzania informacją oraz archiwizacją cyfrową.

Pytanie 2

Jakiego materiału dotyczy oznaczenie "typ 120"?

A. Papieru stałogradacyjnego

B. Błony zwojowej

C. Papieru wielogradacyjnego

D. Materiału małoobrazkowego

Oznaczenie "typ 120" odnosi się do błony zwojowej, która jest powszechnie stosowana w fotografii. Błona zwojowa charakteryzuje się określonym formatem i czułością, co sprawia, że jest szeroko wykorzystywana w profesjonalnej fotografii oraz w zastosowaniach artystycznych. Błony zwojowe oferują wyspecjalizowane właściwości, takie jak lepsza gradacja tonów i szersza paleta kolorów w porównaniu z innymi rodzajami materiałów fotograficznych. W praktyce, błony zwojowe (w tym typ 120) są preferowane przez fotografów, którzy dążą do uzyskania wysokiej jakości obrazów o dużej szczegółowości. Typ 120 jest szczególnie popularny wśród użytkowników aparatów średnioformatowych, które zapewniają lepszą jakość obrazu dzięki większym klatkom. Zastosowanie błon zwojowych pozwala na uzyskanie efektów artystycznych i technicznych, takich jak wyraźne detale w cieniu i świetle, co czyni je produktem o wysokiej wartości w dziedzinie fotografii analogowej.

Pytanie 3

Tryb HDR w fotografii cyfrowej służy do

A. zwiększenia nasycenia kolorów

B. poprawy balansu bieli

C. zmniejszenia szumu matrycy

D. zwiększenia zakresu tonalnego sceny

Tryb HDR, czyli High Dynamic Range, ma na celu zwiększenie zakresu tonalnego sceny, co jest kluczowe w fotografii, gdzie różnice w jasności między najjaśniejszymi a najciemniejszymi partiami obrazu mogą być znaczne. Dzięki HDR możliwe jest uchwycenie szczegółów zarówno w cieniach, jak i w jasnych fragmentach zdjęcia, co pozwala na uzyskanie bardziej zrównoważonego obrazu. Przykładowo, podczas fotografowania zachodu słońca, bez HDR, jasność słońca może przepalić zdjęcie, a cienie w dolnych partiach krajobrazu będą zbyt ciemne. Włączając tryb HDR, aparat wykonuje kilka zdjęć z różnymi ekspozycjami i łączy je w jeden obraz, co pozwala na uchwycenie pełnego zakresu tonalnego. W praktyce, aby uzyskać najlepsze rezultaty, warto stosować statyw, aby minimalizować ruch aparatu podczas robienia serii zdjęć. Standardy branżowe zalecają także stosowanie HDR w scenach o wysokim kontraście, gdzie tradycyjne metody ekspozycji mogą nie być wystarczające, co czyni HDR niezbędnym narzędziem dla profesjonalnych fotografów.

Pytanie 4

Obiektyw, którego ogniskowa jest znacznie dłuższa niż przekątna matrycy, a kąt widzenia jest mniejszy od zakresu widzenia ludzkiego oka, nazywamy obiektywem

A. standardowym

B. zmiennoogniskowym

C. wąskokątnym

D. szerokokątnym

Obiektyw wąskokątny charakteryzuje się długą ogniskową w porównaniu do przekątnej matrycy, co skutkuje ograniczonym kątem widzenia. Kąty widzenia w obiektywach wąskokątnych są znacznie mniejsze niż kąt widzenia ludzkiego oka, który wynosi około 50 stopni. Obiektywy te są idealne do fotografowania odległych obiektów lub do uzyskiwania efektywnych ujęć portretowych, gdzie istotne jest wyodrębnienie tematu z tła. W praktyce, obiektywy wąskokątne, takie jak teleobiektywy, stosuje się w fotografii sportowej, przyrodniczej, a także w fotografii portretowej, gdzie można uzyskać efekt naturalnej perspektywy. Warto zwrócić uwagę, że stosując długi obiektyw, możliwe jest uzyskiwanie mniejszych zniekształceń perspektywy, co jest ważne w fotografii architektury oraz w sytuacjach wymagających precyzyjnego odwzorowania detali.

Pytanie 5

W analizowanym zdjęciu testowym zauważono, że zanieczyszczenia matrycy są widoczne w prawym górnym rogu jej obrazu. Podczas czyszczenia matrycy należy oczyścić ją z zanieczyszczeń w tym rogu?

A. lewego dolnego

B. lewego górnego

C. prawego górnego

D. prawego dolnego

Podejście do czyszczenia matrycy z błędnym wyborem prawego dolnego rogu obrazu, gdy zabrudzenia widoczne są w prawym górnym rogu, ilustruje typowy błąd myślowy dotyczący lokalizacji problemu. W sytuacji, gdy użytkownik zauważył zabrudzenia w jednym obszarze matrycy, naturalnym odruchem powinno być skupienie się na tym samym obszarze, aby skutecznie je usunąć. Ignorowanie lokalizacji zabrudzenia może prowadzić do jeszcze większych problemów, takich jak nierównomierne czyszczenie matrycy czy nawet uszkodzenie jej powierzchni. Zrozumienie geometrii matrycy i orientacji obrazu jest kluczowe. Takie błędy mogą wynikać z nieuwagi lub nieznajomości technik czyszczenia. Być może użytkownik mógł myśleć, że zabrudzenia „spływają” w dół matrycy, co jest nieprawdziwe. W rzeczywistości zabrudzenia nie zmieniają swojego położenia i wymagają bezpośredniego działania w miejscu ich wystąpienia. Kluczowym elementem jest także użycie odpowiednich narzędzi oraz technik, aby nie tylko usunąć zabrudzenia, ale również nie uszkodzić matrycy. W związku z tym, edukacja w zakresie zasadności czyszczenia matrycy w oparciu o konkretne lokalizacje zabrudzeń jest niezwykle istotna.

Pytanie 6

W jakich warunkach oświetleniowych należy przeprowadzać obróbkę materiałów negatywowych o panchromatycznym uczuleniu?

A. W świetle żółtym

B. W świetle czerwonym

C. W świetle niebieskim

D. W całkowitej ciemności

Obróbka materiałów negatywowych o uczuleniu panchromatycznym musi być realizowana w zupełnej ciemności, ponieważ panchromatyczne emulsje są wrażliwe na pełne spektrum światła widzialnego. Działanie jakiegokolwiek światła może prowadzić do niepożądanych reakcji chemicznych, co skutkuje zniekształceniem obrazu i utratą szczegółów. W praktyce, negatywy panchromatyczne są często wykorzystywane w fotografii artystycznej oraz w produkcji filmowej, gdzie precyzja odwzorowania kolorów i detali jest kluczowa. Zasady dotyczące pracy w ciemności są zgodne z normami ISO 12332 oraz ISO 16067, które podkreślają znaczenie minimalizacji ekspozycji na światło w procesie obróbki. Właściwe przygotowanie pomieszczenia do obróbki, zaopatrzenie się w ciemne materiały i stosowanie czerwonych lub pomarańczowych filtrów do oświetlenia, jeżeli to konieczne, są częścią dobrych praktyk w tej dziedzinie. Przykładowo, w laboratoriach fotograficznych często stosuje się ciemnie z odpowiednią wentylacją i wyposażeniem, aby zapewnić idealne warunki do pracy z materiałami wrażliwymi na światło.

Pytanie 7

Metoda, która polega na częściowym lub całkowitym przekształceniu obrazu negatywnego w pozytywowy na skutek intensywnego i krótkiego naświetlenia, nosi nazwę

A. cyjanotypia

B. solaryzacja

C. bromolej

D. guma

Solaryzacja to taka ciekawa technika w fotografii, która pozwala na trochę odwrócenie obrazu negatywowego, żeby uzyskać pozytywowy. Działa to dzięki intensywnemu, choć krótkotrwałemu naświetleniu. W praktyce jest często używana w artystycznej fotografii, bo pozwala na osiąganie naprawdę nieprzewidywalnych efektów wizualnych. Z tego, co widziałem, to w XX wieku ta technika była bardzo popularna wśród fotografów awangardowych, którzy chcieli pokazać coś nowego i oryginalnego. Na przykład w portretach solaryzacja może dać super kontrasty i ciekawe tekstury, co nadaje głębi i dramatyzmu. Generalnie rzecz biorąc, solaryzacja to narzędzie do tworzenia unikalnych dzieł, które naprawdę mogą wyróżniać się w portfolio artysty czy na wystawach. Ale trzeba pamiętać, że z nią trzeba uważać, bo jak za mocno naświetlisz, to efekty mogą być zupełnie inne, niż przewidywałeś, więc lepiej się trochę zastanowić przed używaniem tej techniki.

Pytanie 8

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.

Pytanie 9

Ile odcieni można uzyskać, zapisując obrazek w 8-bitowej palecie kolorów?

A. 16

B. 18

C. 156

D. 256

Odpowiedź 256 jest prawidłowa, ponieważ 8-bitowa paleta barw oznacza, że każdy piksel obrazu może być reprezentowany przez 8 bitów informacji. To pozwala na uzyskanie 2^8 (czyli 256) różnych kombinacji kolorów. W kontekście użycia palety barw, każdy kolor jest reprezentowany przez unikalny indeks w tej palecie, co umożliwia oszczędność pamięci, ponieważ zamiast przechowywać pełne informacje o kolorze, zapisujemy jedynie jego indeks. Przykładem zastosowania 8-bitowej palety barw może być tworzenie grafiki komputerowej w programach takich jak Adobe Photoshop, gdzie użytkownicy mogą pracować z obrazami o ograniczonej liczbie kolorów, co jest szczególnie przydatne w przypadku gier retro lub projektów wymagających szybkiego renderowania. Dodatkowo, standardy takie jak GIF czy PNG (z limitowaną paletą) również korzystają z 8-bitowej głębi kolorów, co podkreśla powszechność tego podejścia w praktyce cyfrowej. Zrozumienie struktury 8-bitowej palety barw jest kluczowe w optymalizacji obrazów do użytku w sieci, gdzie czas ładowania jest istotnym czynnikiem.

Pytanie 10

Orientacja pionowa jest typowa dla fotografii

A. portretowych

B. sportowych

C. krajobrazowych

D. panoramicznych

Orientacja wertykalna, czyli portretowa, to coś, co często stosujemy w fotografii, zwłaszcza przy robieniu zdjęć ludzi. Fajnie jest, gdy zdjęcie skupia się na postaci i uwydatnia jej rysy twarzy oraz sylwetkę. Przykładowo, kiedy robimy sesję portretową, warto złapać nie tylko same twarze, ale też to, jak ktoś się porusza czy jakie emocje mu towarzyszą. W branży mówi się, że jak mamy obiekt wyższy niż szerszy, to orientacja pionowa naprawdę pomaga pokazać szczegóły i stworzyć lepszą kompozycję. Dobrze jest też myśleć o naturalnych liniach w kadrze, które prowadzą wzrok widza do głównego tematu zdjęcia. A jeśli chodzi o druku, to zdjęcia w orientacji wertykalnej świetnie nadają się na plakaty czy inne formy, gdzie estetyka jest kluczowa.

Pytanie 11

Aby wykonać zdjęcie sylwetkowe w studiu, należy odpowiednio ustawić źródło światła

A. przed obiektem, skierowanego na obiektyw

B. z boku obiektu, skierowanego na obiektyw

C. za obiektem, skierowanego na obiektyw

D. przed obiektem, skierowanego na obiekt

Odpowiedź 'za obiektem, skierowanego na obiektyw' jest prawidłowa, ponieważ przy fotografii sylwetkowej kluczowe jest stworzenie efektu konturu, który podkreśli postać. Ustawienie źródła światła za obiektem pozwala na uzyskanie silnego kontrastu między tłem a sylwetką, co jest istotne dla wydobycia formy i kształtu modela. Tego rodzaju oświetlenie działa jako backlighting, co w praktyce może stworzyć efekt halo wokół postaci, nadając zdjęciu głębię i dramatyzm. Dobrym przykładem zastosowania tej techniki może być fotografia mody, gdzie często wykorzystuje się światło za modelką, aby wyeksponować jej sylwetkę na tle jasnego, jednolitego tła. Warto również zaznaczyć, że stosując technikę oświetlenia za obiektem, można eksperymentować z różnymi rodzajami źródeł światła, takimi jak lampy błyskowe, które mogą być użyte do uzyskania pożądanej intensywności i tonu światła, co jest zgodne z najlepszymi praktykami w dziedzinie fotografii portretowej.

Pytanie 12

Jakie formaty należy wybrać do zapisu skanowanych obrazów, które będą publikowane w internecie?

A. PSD i JPEG

B. GIF i PSD

C. PNG i TIFF

D. PNG i JPEG

Odpowiedź PNG i JPEG to optymalny wybór dla skanowanych zdjęć przeznaczonych do publikacji internetowej. Format PNG (Portable Network Graphics) jest doskonały do przechowywania obrazów, które wymagają wysokiej jakości bezstratnej kompresji, co jest istotne w przypadku zdjęć z dużą ilością detali i kolorów. Jest on szczególnie polecany do grafik z przezroczystością oraz obrazów o ostrych krawędziach, jak logotypy czy ikony. Z kolei format JPEG (Joint Photographic Experts Group) jest idealny do zdjęć o pełnym kolorze, gdzie niewielka strata jakości jest akceptowalna w zamian za znacznie mniejszy rozmiar pliku. JPEG wykorzystuje stratną kompresję, co sprawia, że jest preferowanym formatem do publikacji zdjęć w internecie, gdzie szybkość ładowania strony ma kluczowe znaczenie. Dobrym przykładem zastosowania obu formatów jest wykorzystanie PNG dla grafik na stronie internetowej, które wymagają przezroczystości, natomiast JPEG dla zdjęć produktów w e-commerce, które muszą być szybko dostępne dla użytkowników. Dobre praktyki branżowe sugerują użycie PNG dla grafik z tekstem oraz JPEG dla zdjęć, co zapewnia optymalną jakość i wydajność.

Pytanie 13

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.

Pytanie 14

Jaki plik można zapisać na nośniku, gdzie pozostało 1 MB przestrzeni, bez użycia kompresji?

A. Plik o rozmiarze 10 TB

B. Plik o rozmiarze 10 MB

C. Plik o rozmiarze 10 GB

D. Plik o rozmiarze 10 KB

Wybór plików o większych rozmiarach, takich jak 10 GB, 10 TB czy 10 MB, jest błędny z perspektywy dostępnej przestrzeni dyskowej. Na nośniku, na którym pozostaje tylko 1 MB wolnego miejsca, nie można zapisać plików przekraczających tę limitację. Przykładowo, plik o wielkości 10 GB jest 10 000 razy większy niż dostępna przestrzeń, co sprawia, że jest całkowicie nieodpowiedni do zapisu. Podobnie, plik o wielkości 10 TB jest 10 000 000 razy większy i również nie może być zapisany w tej sytuacji. Z kolei plik o wielkości 10 MB również przekracza dostępne 1 MB, co czyni go niewłaściwym wyborem. Powszechnym błędem jest niedostateczne uwzględnienie jednostek miary przy obliczeniach związanych z przestrzenią dyskową. Użytkownicy często zakładają, że niewielka różnica w rozmiarze pliku nie ma znaczenia, nie zdając sobie sprawy, że każda jednostka ma swoje granice. Kluczowe jest zrozumienie, że 1 MB to nieprzekraczalna granica i przed zapisaniem plików konieczne jest obliczenie całkowitego rozmiaru plików oraz dostępnej przestrzeni. W praktyce, umiejętność precyzyjnego określenia wymagań dotyczących przestrzeni dyskowej jest zasadnicza dla efektywnego zarządzania zasobami IT oraz planowania rozwoju infrastruktury informatycznej.

Pytanie 15

Fotografia przedstawiająca jasny obiekt na jasnym tle została zrobiona techniką

A. cyjanotypii

B. high-key

C. low key

D. izohelii

Odpowiedź 'high-key' jest poprawna, ponieważ technika ta charakteryzuje się wykorzystaniem jasnego oświetlenia, które skutkuje dominacją jasnych tonów w obrazie. W fotografii high-key dąży się do minimalizacji kontrastów, co sprawia, że obiekt wyróżnia się na jasnym tle. Tego rodzaju kompozycje są często stosowane w portretach, reklamach oraz fotografii produktowej, gdzie celem jest uzyskanie lekkości i pozytywnego nastroju. Przykładem zastosowania techniki high-key mogą być sesje zdjęciowe dla dzieci, w których delikatne, jasne tła i oświetlenie podkreślają urok i radość. Należy pamiętać, że w tym stylu kluczowe jest odpowiednie ustawienie świateł, aby uzyskać pożądany efekt bez nadmiernej refleksji czy prześwietlenia. W branży fotograficznej technika ta jest uznawana za standard w tworzeniu estetycznych, przyjaznych dla oka obrazów.

Pytanie 16

Jaki błąd popełniono przy kadrowaniu zdjęcia?

A. Kadr prosty.

B. Obramowanie.

C. Kadr centralny.

D. Linia horyzontu.

Poprawna odpowiedź to linia horyzontu. W fotografii, linia horyzontu odgrywa kluczową rolę w kompozycji, ponieważ wpływa na percepcję równowagi i stabilności zdjęcia. Prawidłowo umiejscowiona, linia ta powinna być równoległa do krawędzi kadru, co pozwala widzowi łatwiej zrozumieć przestrzeń przedstawioną w kadrze. Pochylenie linii horyzontu, jak w przypadku przedstawionego zdjęcia, może tworzyć niepożądane wrażenie niestabilności, co często prowadzi do dezorientacji odbiorcy. Przykładowo, w przypadku zdjęć krajobrazowych, takie pochylone horyzonty mogą odwracać uwagę od głównych elementów kompozycji, a także zaburzać odczucia estetyczne. Aby poprawić swoje umiejętności kadrowania, warto ćwiczyć ustawianie horyzontu w różnych scenariuszach, pamiętając o regularnym sprawdzaniu poziomu aparatu, szczególnie przy używaniu statywów. Wykorzystywanie poziomicy lub funkcji poziomu w aparacie cyfrowym może znacznie pomóc w utrzymaniu horyzontu w odpowiedniej pozycji, co jest uznawane za standard w profesjonalnej fotografii.

Pytanie 17

Wybór w aparacie fotograficznym opcji oznaczonej symbolem Tv oznacza użycie podczas rejestracji obrazu

A. trybu pomiaru światła z preselekcją przysłony

B. trybu pomiaru światła z preselekcją czasu naświetlania

C. automatycznego doboru głębi ostrości

D. ręcznego ustawienia ekspozycji

Funkcja oznaczona symbolem Tv na aparacie fotograficznym odnosi się do trybu pomiaru oświetlenia z preselekcją czasu naświetlania. W tym trybie użytkownik ma pełną kontrolę nad czasem naświetlania, co pozwala na uzyskanie zamierzonych efektów artystycznych i technicznych. Ustawiając czas naświetlania, fotograf decyduje, jak długo światło będzie padać na matrycę aparatu, co jest kluczowe w sytuacjach wymagających uchwycenia ruchu. Przykładowo, w przypadku fotografowania sportu, krótki czas naświetlania pomoże zarejestrować szybko poruszające się obiekty bez rozmycia. Warto także zauważyć, że tryb Tv automatycznie dostosowuje przysłonę, aby zapewnić prawidłową ekspozycję, co jest zgodne z zasadami dobrej praktyki w fotografii, gdzie precyzyjne zarządzanie czasem naświetlania może znacznie poprawić jakość zdjęć. Umożliwiając kontrolę nad dynamiką obrazu, tryb ten jest szczególnie polecany dla fotografów poszukujących kreatywnych rozwiązań w swoich pracach.

Pytanie 18

W jakim formacie powinno się zapisać zdjęcie, aby zachować przezroczyste tło?

A. PNG

B. BMP

C. WMA

D. JPEG

Format PNG (Portable Network Graphics) jest najczęściej zalecanym wyborem do zapisywania obrazów z przezroczystym tłem. PNG obsługuje alfa kanał, co pozwala na zachowanie przezroczystości w obrazie. Jest to szczególnie ważne w przypadku grafik, które mają być umieszczane na różnych tłach, ponieważ przezroczystość zapewnia elastyczność w projektowaniu. Przykłady zastosowania formatu PNG obejmują logo firm, ikony aplikacji oraz wszelkie elementy graficzne używane w interfejsach użytkownika, które wymagają precyzyjnego dopasowania do tła. Dodatkowo, format PNG obsługuje bezstratną kompresję, co oznacza, że jakość obrazu nie ulega pogorszeniu w trakcie zapisywania, w przeciwieństwie do niektórych innych formatów. Z tego powodu, w branży graficznej oraz web designie, PNG jest standardem dla wszelkich projektów wymagających przezroczystości. Warto również wspomnieć, że w przypadku druku, przezroczystość może być przetwarzana na różne sposoby w zależności od technologii druku, stąd najlepiej zawsze upewnić się, że wybrany format odpowiada finalnym wymaganiom projektu.

Pytanie 19

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.

Pytanie 20

Urządzenie drukujące, które pozwala na uzyskanie wydruków bez rastrowania poprzez odparowanie barwników z trzech kolorów folii, to drukarka

A. laserowa

B. atramentowa

C. igłowa

D. sublimacyjna

Drukarka sublimacyjna to zaawansowane urządzenie drukujące, które wykorzystuje proces sublimacji do tworzenia wysokiej jakości, bezrastrowych wydruków. W tej technologii barwniki, umieszczone na specjalnej wstędze foliowej, są poddawane działaniu ciepła. W wyniku tego procesu barwnik przechodzi z fazy stałej bezpośrednio w fazę gazową, a następnie osiada na podłożu, co pozwala uzyskać intensywne i trwałe kolory. Drukarki sublimacyjne są szeroko stosowane w branży fotograficznej, produkcji materiałów reklamowych oraz odzieży, gdzie estetyka i jakość wydruku są kluczowe. Przykładem zastosowania drukarek sublimacyjnych są wydarzenia, takie jak targi czy imprezy sportowe, gdzie na miejscu można drukować zdjęcia na koszulkach lub kubkach, co pozwala uczestnikom na natychmiastowe nabycie pamiątek. Technologia ta jest zgodna z najlepszymi praktykami branżowymi, zapewniając wydruki o wysokiej rozdzielczości oraz odporne na blaknięcie, co czyni je idealnym wyborem dla profesjonalnych zastosowań.

Pytanie 21

Oznaczenie OS znajdujące się na obudowie obiektywu wskazuje na

A. stabilizację ogniskowej

B. stabilizację obrazu

C. ogniskową zmienną

D. ogniskową stałą

Symbol OS, który oznacza 'Optical Stabilization', informuje o zastosowanej technologii stabilizacji obrazu w obiektywie. Stabilizacja obrazu jest kluczowa w fotografii, szczególnie w sytuacjach, gdy warunki oświetleniowe są słabe lub gdy stosowane są dłuższe czasy naświetlania. Dzięki mechanizmowi stabilizacji, drgania i ruchy aparatu są kompensowane, co pozwala na uzyskanie ostrzejszych zdjęć bez niepożądanych efektów rozmycia. Przykładowo, podczas robienia zdjęć w ruchu lub w trakcie fotografowania z ręki, stabilizacja obrazu znacząco poprawia jakość uzyskanych zdjęć. W praktyce, obiektywy z systemem OS są niezwykle cenione przez fotografów przyrodniczych, sportowych oraz tych, którzy fotografują w trudnych warunkach. Znajomość tego symbolu pozwala na świadomy wybór sprzętu, który odpowiada potrzebom fotograficznym, co jest zgodne z najlepszymi praktykami w branży fotograficznej.

Pytanie 22

Który z programów do edycji grafiki rastrowej klasyfikowany jest jako freeware?

A. AvancePaint

B. PhotoFiltre Studio

C. Corel Photo-Paint

D. Adobe Photoshop

AvancePaint to program do obróbki grafiki rastrowej, który jest dostępny jako freeware, co oznacza, że użytkownicy mogą go pobrać i używać bez ponoszenia opłat licencyjnych. W przeciwieństwie do komercyjnych aplikacji, takich jak Adobe Photoshop czy Corel Photo-Paint, AvancePaint oferuje podstawowe funkcje edycyjne, które są wystarczające dla amatorów i użytkowników, którzy potrzebują prostych narzędzi do pracy z obrazami. Przykładowe zastosowania tego oprogramowania obejmują retuszowanie zdjęć, tworzenie prostych grafik oraz przygotowywanie obrazów do publikacji w internecie. W branży, w której liczy się dostępność narzędzi do edycji grafiki, AvancePaint staje się cenną alternatywą dla bardziej skomplikowanych programów. Przykłady profesjonalnych praktyk pokazują, że wiele osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z grafiką, korzysta z oprogramowania freeware, aby poznać podstawy edycji, zanim zdecydują się na inwestycje w bardziej zaawansowane rozwiązania.

Pytanie 23

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.

Pytanie 24

Efekt mory na zdjęciach cyfrowych pojawia się najczęściej przy fotografowaniu

A. zachodu słońca z użyciem filtrów neutralnych

B. regularnych wzorów tekstylnych i architektonicznych

C. obiektów ruchomych przy długim czasie ekspozycji

D. jasnych powierzchni z odbiciami światła

Fotografowanie jasnych powierzchni z odbiciami światła może generować różne problemy, jak na przykład prześwietlenia czy zniekształcenia kolorów, ale nie jest to przyczyna efektu mory. Odbicia światła mają tendencję do wprowadzania trudności w balansie bieli oraz w ogólnym zarządzaniu kontrastem obrazu, co może skutkować utratą detali, jednak nie tworzą one charakterystycznych wzorów interferencyjnych, które definiują moiré. Zachód słońca z użyciem filtrów neutralnych to technika, która ma na celu regulację ekspozycji i poprawę kolorystyki zdjęcia, ale nie wpływa na wystąpienie efektu moiré. Natomiast obiekty ruchome przy długim czasie ekspozycji prowadzą do rozmycia ruchu, co jest zupełnie innym zjawiskiem. Wynika to z niezdolności aparatu do uchwycenia ostrości na obiektach w ruchu, co skutkuje rozmyciem, a nie interferencjami. Często błędnym wnioskiem jest utożsamienie wszystkich problemów z obrazem z efektem mory, co prowadzi do błędnej identyfikacji przyczyn problemu. W rzeczywistości, zrozumienie różnorodności efektów i ich przyczyn jest kluczowe dla każdego fotografa, aby skutecznie unikać takich pułapek w swojej pracy.

Pytanie 25

Jakiego środka należy używać do samodzielnego czyszczenia obiektywów z soczewkami posiadającymi powłokę przeciwodblaskową?

A. Irchy

B. Wilgotnej ściereczki

C. Pędzelka

D. Sprężonego powietrza

Użycie sprzężonego powietrza do czyszczenia obiektywów z powłokami przeciwodblaskowymi jest najlepszym rozwiązaniem z kilku powodów. Po pierwsze, sprzężone powietrze skutecznie usuwa drobne zanieczyszczenia, takie jak kurz czy pył, które mogą osiadać na soczewkach, nie narażając ich na zarysowania, co może się zdarzyć przy użyciu szorstkich materiałów. Powłoki przeciwodblaskowe, które mają na celu poprawę jakości obrazu poprzez redukcję odblasków, są delikatne, a ich uszkodzenie może znacząco wpłynąć na funkcjonalność obiektywu. Dobrą praktyką jest użycie specjalnych sprężarek powietrza, które są dostępne w sklepach fotograficznych. Warto również pamiętać, aby nie trzymać dyszy zbyt blisko soczewki, aby uniknąć nadmiaru wilgoci lub zimnego powietrza, które mogą powodować skraplanie się. Regularne czyszczenie obiektywu sprzężonym powietrzem przed jego użyciem pomoże w zachowaniu optymalnej jakości zdjęć oraz długowieczności sprzętu fotograficznego, zgodnie z zaleceniami producentów.

Pytanie 26

Która technika druku jest najczęściej stosowana do profesjonalnych wydruków fotograficznych w dużym formacie?

A. Druk laserowy

B. Druk termosublimacyjny

C. Druk pigmentowy atramentowy

D. Druk igłowy

Wybór technik druku innych niż druk pigmentowy atramentowy często wynika z niepełnego zrozumienia ich właściwości i zastosowań. Druk laserowy jest techniką, która może być używana do produkcji dokumentów, ale nie jest idealna do profesjonalnych wydruków fotograficznych. Jej ograniczona gama kolorów oraz mniejsze nasycenie barw sprawiają, że wyniki mogą być nieodpowiednie do wymagających zastosowań artystycznych. Z kolei druk termosublimacyjny, chociaż popularny w niektórych segmentach, takich jak druk na tkaninach czy tworzeniu materiałów reklamowych, ma swoje ograniczenia w odniesieniu do trwałości i jakości na dużych formatach, szczególnie w kontekście płaskich powierzchni. Wydruki termosublimacyjne mogą tracić na jakości po dłuższym czasie, co jest nieakceptowalne w profesjonalnym druku fotograficznym. Druk igłowy to technika, która z kolei jest stosowana głównie do druku faktur i dokumentów, a nie do fotografii, gdzie jakość obrazu i odwzorowanie detali jest kluczowe. Wybierając niewłaściwą technikę, można łatwo wpaść w pułapkę myślenia, że wszystkie metody drukarskie są sobie równe, co jest mylnym przekonaniem. Warto zatem dobrze zrozumieć różnice oraz specyfikę każdej z tych technologii, aby dokonać świadomego wyboru, dostosowanego do potrzeb.

Pytanie 27

Termin 'przysłona' odnosi się do mechanizmu zainstalowanego w

A. korpusie aparatu.

B. układzie pentagonalnym.

C. lampie wbudowanej.

D. obiektywie.

Termin "przysłona" odnosi się do mechanizmu umieszczonego w obiektywie aparatu fotograficznego. Przysłona reguluje ilość światła wpadającego do matrycy lub filmu, co bezpośrednio wpływa na ekspozycję zdjęcia. Otwór przysłony jest wyrażany w wartościach f-stop (np. f/2.8, f/4), gdzie niższa wartość oznacza szerszy otwór i większą ilość światła. Użycie odpowiedniej przysłony ma kluczowe znaczenie nie tylko dla poprawnej ekspozycji, ale także dla głębi ostrości, co jest istotne w wielu stylach fotografii. Na przykład, w portrecie często stosuje się szeroką przysłonę, aby uzyskać płytką głębię ostrości, co pozwala na wyizolowanie modela od tła. Przysłona jest także istotna dla uzyskania efektu bokeh, który sprawia, że tło staje się rozmyte i przyjemne dla oka. Wybór przysłony powinien być dostosowany do warunków oświetleniowych oraz artystycznych zamierzeń fotografa, co jest zgodne z najlepszymi praktykami w dziedzinie fotografii.

Pytanie 28

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.

Pytanie 29

Standard metadanych IPTC w fotografii służy do

A. przechowywania informacji o autorze, prawach autorskich i opisie zdjęcia

B. przechowywania ustawień balansu bieli

C. zapisywania danych GPS o miejscu wykonania zdjęcia

D. kodowania informacji o parametrach ekspozycji

Standard metadanych IPTC (International Press Telecommunications Council) w fotografii jest kluczowym narzędziem do przechowywania informacji, które są niezbędne dla identyfikacji autorstwa, praw autorskich oraz opisu zdjęcia. IPTC definiuje zestaw pól, w których można umieścić dane takie jak imię i nazwisko autora, informacje o prawach autorskich oraz krótki opis lub tytuł zdjęcia. Przykładowo, w przypadku zdjęcia prasowego, odpowiednie wypełnienie tych metadanych pozwala na łatwe zidentyfikowanie autora, co jest szczególnie ważne w kontekście ochrony praw autorskich oraz przy poszukiwaniach zdjęć przez redakcje. Dobrze wypełnione metadane IPTC mogą także pomóc w optymalizacji zdjęć w wyszukiwarkach oraz w archiwizacji, co jest istotne dla profesjonalnych fotografów i agencji fotograficznych. Prawidłowe użycie standardu IPTC jest zgodne z najlepszymi praktykami branżowymi, co pozwala na sprawniejsze zarządzanie zbiorami zdjęć.

Pytanie 30

Podczas kopiowania metodą subtraktywną z negatywu kolorowego na papier fotograficzny barwny wykorzystano korekcję 70 00 30, co spowodowało, że próbna kopia miała dominującą barwę żółtą. W jaki sposób można zlikwidować tę dominację, stosując filtr?

A. żółty i purpurowy o mniejszej gęstości

B. purpurowy o większej gęstości

C. niebieskozielony o mniejszej gęstości

D. żółty o większej gęstości

Odpowiedź, która wskazuje na zastosowanie żółtego filtru o większej gęstości, jest poprawna, ponieważ w procesie subtraktywnej reprodukcji kolorów, dodanie koloru o większej gęstości w odpowiednim zakresie spektrum skutkuje skuteczniejszym zneutralizowaniem dominującego koloru. Żółty filtr działa poprzez absorpcję niebieskiego i purpurowego światła, co powoduje, że na papierze fotograficznym o dominantach żółtych, kolor ten staje się mniej intensywny, a inne kolory mogą być lepiej wyeksponowane. W praktyce, na etapie próbnej kopii, stosowanie filtrów o zwiększonej gęstości jest standardową techniką w fotografii oraz druku, gdzie celem jest kontrola odcieni i ich intensywności. W branży często korzysta się z filtrów kolorowych w celu uzyskania pożądanych efektów wizualnych, a techniki korekcji kolorów są kluczowe dla uzyskania wysokiej jakości reprodukcji barwnej. Przykładem może być sytuacja, w której fotograficy korzystają z filtrów w celu osiągnięcia zamierzonych efektów kolorystycznych w zdjęciach krajobrazowych lub portretowych. Tego rodzaju podejście jest zgodne z zasadami stosowanymi w profesjonalnym druku fotograficznym, gdzie precyzyjna kontrola nad reprodukcją kolorów jest niezbędna.

Pytanie 31

W każdym obrazie, niezależnie od jego treści, elementami, które w pierwszej kolejności zwracają uwagę widza, są

A. jasne punkty

B. ciemne punkty

C. małe punkty

D. mocne punkty

W kontekście kompozycji wizualnej mocne punkty to te elementy zdjęcia, które naprawdę przyciągają wzrok. Chodzi o wyraźny kontrast, intensywne kolory, albo po prostu coś, co się wyróżnia. Z własnego doświadczenia wiem, że w profesjonalnej fotografii fotografowie świetnie to wykorzystują, żeby poprowadzić nasz wzrok przez zdjęcie. Na przykład, w portretach często to oczy modela są tym mocnym punktem, bo mają ten niesamowity błysk. W projektowaniu graficznym też to jest kluczowe, mocne punkty pomagają tworzyć hierarchię informacji, co ułatwia nam odbiór treści. Zdecydowanie warto zwrócić uwagę na dobór tych mocnych punktów, bo wpływają one na to, jak całość jest odbierana. To dotyczy nie tylko zdjęć, ale też innych mediów, jak plakaty czy strony internetowe, gdzie też można to fajnie zastosować.

Pytanie 32

Aby wzmocnić detale obrazu przez podkreślenie widocznych krawędzi, w programie Photoshop należy użyć

A. progu

B. filtru

C. gąbki

D. wymazywacza

Wybór filtru jako narzędzia do wyostrzania szczegółów obrazu jest w pełni uzasadniony. Filtry w programie Photoshop, takie jak 'Unsharp Mask' czy 'Smart Sharpen', są specjalnie zaprojektowane do poprawy ostrości krawędzi w obrazie, co prowadzi do lepszego uwydatnienia detali. Proces ten polega na zwiększeniu kontrastu pomiędzy pikselami sąsiadującymi, co sprawia, że krawędzie stają się bardziej wyraźne. Przykładem zastosowania filtru może być edytowanie zdjęć portretowych, gdzie wyostrzanie oczu i ust dodaje żywotności i atrakcyjności zdjęciu. Warto również pamiętać o standardzie, który zaleca, aby proces wyostrzania był przeprowadzany na końcowym etapie edycji, po wykonaniu wszystkich innych korekcji, aby uzyskać optymalne rezultaty. Dodatkowo, w zastosowaniach takich jak fotografia produktowa, wyostrzenie za pomocą filtrów może znacząco poprawić postrzeganą jakość zdjęć, czyniąc je bardziej przyciągającymi dla potencjalnych klientów.

Pytanie 33

Podaj format pliku, który wykorzystuje kompresję stratną i jest używany do zapisywania zeskanowanego obrazu.

A. JPEG

B. TIFF

C. NEF

D. RAW

TIFF, czyli Tagged Image File Format, to forma pliku, która zazwyczaj trzyma obrazy w wysokiej jakości i przy okazji nie używa kompresji stratnej. Tak naprawdę zapisuje wszystkie dane obrazu, przez co pliki TIFF są sporo większe niż JPEG. Moim zdaniem, jeśli zależy ci na najwyższej jakości, to TIFF jest w porządku, ale trzeba pamiętać, że to nie jest opcja do codziennego użytku. Sporo profesjonalnych fotografów używa TIFF, bo można tam zachować pełną rozdzielczość bez utraty jakości. Z kolei RAW to inny format, który trzyma dane obrazu w ich najczystszej postaci, ale nie jest typowy dla skanowanych obrazów. Pliki RAW muszą mieć specjalne oprogramowanie do edycji, co dla niektórych może być kłopotliwe. NEF to rodzaj RAW od Nikona, który nie jest jakoś specjalnie uniwersalny. Ludzie, którzy wybierają te formaty, mogą myśleć, że mają lepszą jakość, ale w praktyce mogą napotkać różne problemy z przechowywaniem czy przesyłaniem. Warto trochę zgłębić te różnice, żeby lepiej zarządzać obrazami w cyfrowym świecie.

Pytanie 34

Jakie powinno być minimalne rozdzielczość skanowania oryginału płaskiego o wymiarach 10×15 cm, aby uzyskać obraz w formacie 40×60 cm przy rozdzielczości 150 dpi, unikając interpolacji danych?

A. 600 spi

B. 300 spi

C. 150 spi

D. 1 200 spi

Wybór rozdzielczości skanowania 1200 spi, 300 spi lub 150 spi opiera się na błędnych założeniach dotyczących wymagań jakościowych i technicznych związanych z procesem skanowania i druku. Rozdzielczość 1200 spi jest zbyteczna w tym kontekście, ponieważ przeszacowuje wymagania, co może prowadzić do niepotrzebnego obciążenia plików oraz wydłużenia czasu przetwarzania bez zauważalnej poprawy jakości. Użytkownicy mogą mylić wysoką rozdzielczość skanowania z lepszą jakością obrazu, co nie zawsze jest prawdą; zbyt wysoka rozdzielczość nie poprawi jakości, a jedynie zwiększy rozmiar pliku. Z kolei wybór 300 spi może wydawać się rozsądny, ale w przypadku tego konkretnego formatu druku i wymagań dotyczących jakości, nie dostarcza wystarczających szczegółów, co prowadzi do ryzyka utraty jakości podczas powiększania obrazu. Ostatecznie, opcja 150 spi zdecydowanie nie jest wystarczająca dla profesjonalnych wydruków w takich formatach, gdzie jakość i wyrazistość są kluczowe. Chociaż jest to akceptowalna rozdzielczość w niektórych kontekstach, nie spełnia ona standardów dla druku, do którego przeznaczony jest ten obraz. Prawidłowe zrozumienie wymaganych parametrów skanowania i ich wpływu na jakość końcowego produktu jest kluczowe w branży fotograficznej i graficznej.

Pytanie 35

Który rodzaj kompozycji charakteryzuje się umieszczeniem głównego motywu na przecięciu linii dzielących kadr na trzy równe części w pionie i poziomie?

A. Kompozycja symetryczna

B. Kompozycja diagonalna

C. Kompozycja centralna

D. Reguła trójpodziału

Kiedy myślimy o kompozycji w sztukach wizualnych, nie możemy zapominać o jej różnych podejściach. Odpowiedź, która wskazuje na kompozycję centralną, jest myląca, ponieważ opiera się na umiejscowieniu motywu w samym centrum kadru, co nie zawsze przynosi pożądany efekt artystyczny. Centralna kompozycja może wydawać się prosta, ale często prowadzi do monotonii i braku dynamiki w obrazie. Z kolei kompozycja symetryczna, opierająca się na lustrzanym odbiciu elementów po obu stronach kadru, również nie spełnia założeń reguły trójpodziału, ponieważ jej celem jest osiągnięcie równowagi poprzez symetrię, a nie przez umiejscowienie motywu na przecięciach linii. Dodatkowo, kompozycja diagonalna wykorzystuje linie i kierunki w kadrze, aby prowadzić wzrok widza w dynamiczny sposób, co również nie ma bezpośredniego związku z regułą trójpodziału. Warto pamiętać, że każda z tych kompozycji ma swoje miejsce i zastosowanie, ale błędne ich przypisanie do reguły trójpodziału może prowadzić do złych decyzji kompozycyjnych. Często początkujący twórcy wizualni nie dostrzegają różnic między tymi pojęciami, co skutkuje niezrozumieniem ich praktycznych zastosowań. Kluczem do sukcesu jest umiejętność rozróżniania tych zasad i ich świadome stosowanie w zależności od zamierzonego efektu.

Pytanie 36

Oświetlenie w stylu Rembrandta sugeruje, że na portrecie modela

A. na twarzy nie występują żadne cienie

B. na policzku można dostrzec światło w kształcie trójkąta

C. widać cienie pod oczami

D. obie strony twarzy są równomiernie oświetlone

Oświetlenie rembrandtowskie to technika oświetleniowa, która charakteryzuje się tworzeniem na twarzy modela charakterystycznego trójkątnego obszaru światła, zazwyczaj na policzku. To oświetlenie uzyskuje się poprzez umieszczenie źródła światła pod kątem około 45 stopni względem modela, co pozwala na uzyskanie głębi i wymiaru w portrecie. Dobrą praktyką w fotografii portretowej jest stosowanie tej techniki do podkreślenia rysów twarzy oraz nadania jej bardziej dramatycznego wyglądu. Oświetlenie rembrandtowskie jest często stosowane w fotografii studyjnej, jak również w warunkach naturalnych, gdzie można wykorzystać światło słoneczne. Zastosowanie tej techniki daje wrażenie trójwymiarowości i jest zgodne z zasadami klasycznej kompozycji, które podkreślają walory estetyczne portretu. Przykłady zastosowania można zobaczyć w pracach takich artystów jak Rembrandt van Rijn, po którym technika ta została nazwana, ale również w nowoczesnej fotografii, gdzie jest ceniona za swoje walory estetyczne oraz emocjonalne.

Pytanie 37

W celu zrobienia zdjęcia pokazującego 3/4 postaci ludzkiej w kadrze do kolan użyto planu

A. średni

B. totalny

C. pełny

D. amerykański

Odpowiedź 'amerykański' to strzał w dziesiątkę. Ten plan, znany też jako plan do kolan, pokazuje postać od stóp do głowy, ale tak, że widzimy ją od kolan w górę. Takie ujęcie często zobaczymy w filmach albo w portretach, bo świetnie oddaje emocje i dynamikę. Gdy postać wchodzi do sceny lub ma interakcję z otoczeniem, to właśnie ten plan robi robotę. Trzeba umieć dobrze kadrować i znać zasady kompozycji, na przykład regułę trzecich, żeby ujęcia były estetyczne i harmonijne. Dla filmowców i fotografów plan amerykański to absolutna podstawa, którą warto znać.

Pytanie 38

Jakiego filtra należy użyć podczas robienia zdjęć w podczerwieni?

A. IR

B. UV

C. Połówkowy

D. Polaryzacyjny

Filtr IR (podczerwieni) jest niezbędnym narzędziem podczas wykonywania zdjęć w tym zakresie spektralnym, ponieważ jego zadaniem jest przepuszczenie promieniowania podczerwonego, a jednocześnie zablokowanie widocznego światła. W fotografii podczerwonej, szczególnie w zastosowaniach artystycznych i naukowych, kluczowe jest uchwycenie detali, które są niewidoczne dla ludzkiego oka. Przykładowo, w fotografii krajobrazowej, użycie filtru IR pozwala na uzyskanie niezwykłych efektów wizualnych, takich jak jasne niebo w kontrastującym tle zieleni roślinności, która odbija podczerwień. Dzięki zastosowaniu filtra IR, można również badać termiczne właściwości obiektów, co znajduje zastosowanie w naukach przyrodniczych oraz medycynie. Standardy branżowe zalecają użycie filtrów IR o wysokiej przepuszczalności w zakresie długości fal 700-1200 nm, co zapewnia odpowiednią jakość obrazu oraz minimalizuje zniekształcenia.

Pytanie 39

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.

Pytanie 40

Aby uwiecznić szczegół architektoniczny z znacznej odległości, powinno się użyć aparatu fotograficznego z obiektywem

A. rybie oko

B. długoogniskowym

C. krótkoogniskowym

D. standardowym

Aby skutecznie sfotografować detal architektoniczny z dużej odległości, najlepszym wyborem jest obiektyw długoogniskowy. Obiektywy te charakteryzują się większą ogniskową, co pozwala na uchwycenie szczegółów znajdujących się daleko od aparatu bez utraty jakości obrazu. W praktyce oznacza to, że możemy z powodzeniem rejestrować detale, takie jak rzeźby, ornamenty czy inne architektoniczne akcenty, z perspektywy, która może być nieosiągalna dla obiektywów krótkich. Długie ogniskowe obiektywy są również mniej podatne na zniekształcenia obrazu, co jest kluczowe w przypadku architektury, gdzie szczegóły muszą być wiernie odwzorowane. Użycie obiektywu długoogniskowego pozwala na zastosowanie techniki kompozycji, w której tło jest rozmyte, a główny obiekt ostro wyeksponowany, co podkreśla jego wartość estetyczną. Przykładowo, obiektyw 70-200 mm jest często wykorzystywany przez fotografów architektury, aby uchwycić niezwykłe detale znanych budowli, zachowując jednocześnie ich kontekst w otoczeniu.

Rozpocznij nowy egzamin

Powrót do strony głównej